Kozijn
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een kozijn is een samengesteld raamwerk van profielen, stijlen en dorpels dat in een bouwkundige opening wordt geplaatst en dient om ramen, deuren of luiken in af te hangen of te bevestigen.
Omschrijving
Kozijnen vormen een essentieel onderdeel van de bouw en worden gebruikt in gevelopeningen om een raam, deur of luik te kunnen plaatsen. Ze bestaan uit horizontale delen, de dorpels (onder- en bovendorpel, eventueel tussendorpel of kalf), en verticale delen, de stijlen (zijstijlen, eventueel tussenstijl). Het kozijn zorgt voor een solide kader in de muur, waarin bewegende delen zoals draairamen, valramen, draai-kiepramen of deuren, of vaste delen met glas geplaatst kunnen worden. Naast het dragen en functioneel maken van ramen en deuren, dragen kozijnen bij aan de isolatie, veiligheid en esthetiek van een gebouw. Ze zorgen voor daglichttoetreding, ventilatie en toegang. Kozijnen worden meestal tijdens de bouwfase geplaatst en vereisen nauwkeurige afstelling om problemen zoals luchtlekken of vochtinfiltratie te voorkomen. Onderhoud is van belang, met name bij houten kozijnen, om de levensduur te verlengen. Moderne kozijnen bevatten vaak isolerende materialen en dubbele of drievoudige beglazing voor een betere energie-efficiëntie.
Materialen
Kozijnen kunnen van diverse materialen worden vervaardigd, waaronder hout (zowel hardhout als zachthout), kunststof (PVC), aluminium en staal. Elk materiaal heeft specifieke eigenschappen wat betreft uiterlijk, isolatiewaarde, onderhoud, duurzaamheid en prijs. Houten kozijnen worden gewaardeerd om hun natuurlijke uitstraling en bewerkbaarheid, maar vereisen meer onderhoud. Kunststof kozijnen zijn populair vanwege hun onderhoudsarm karakter en goede isolatie. Aluminium kozijnen zijn sterk en geschikt voor grote overspanningen, terwijl stalen kozijnen vaak een strakke, minimalistische uitstraling geven. De keuze van het materiaal hangt af van de gewenste esthetiek, budget en functionele eisen, zoals isolatie en onderhoudsfrequentie.
Onderdelen
Een kozijn bestaat uit verschillende onderdelen met specifieke benamingen. De horizontale delen zijn de dorpels: de onderdorpel aan de onderkant en de bovendorpel aan de bovenkant. Bij een raam boven een deur (bovenlicht) wordt een tussendorpel, ook wel kalf genoemd, gebruikt. De verticale delen zijn de stijlen, namelijk de zijstijlen aan de zijkanten en eventueel een tussenstijl. Bij een deur wordt een stijl soms ook deurpost of post genoemd. In de profielen van het kozijn zijn vaak sponningen aangebracht, dit zijn uitsparingen waar bijvoorbeeld glas, een raam of een deur in wordt geplaatst of tegen aansluit.
Vergelijkbare termen
Raamwerk
Gebruikte bronnen: