Korrelgradatie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Korrelgradatie, ook wel korrelverdeling genoemd, beschrijft de verhouding van verschillende korrelgroottes binnen een toeslagmateriaal zoals zand of grind.
Omschrijving
De korrelgradatie van toeslagmaterialen, zoals zand en grind, is een belangrijke eigenschap bij de samenstelling van bijvoorbeeld beton, mortel of asfalt. Het geeft de verdeling van de verschillende korrelgroottes (fracties) in het materiaal weer. Deze verdeling kan worden vastgesteld met een zeefanalyse, waarbij het materiaal door een reeks zeven met verschillende maaswijdtes wordt gezeefd. De resultaten van een zeefanalyse worden vaak weergegeven in een korrelverdelingscurve. Een geschikte korrelgradatie draagt bij aan een goede dichtheid en verwerkbaarheid van het mengsel en beïnvloedt daarmee de sterkte en duurzaamheid van het eindproduct. De keuze van de korrelgradatie hangt af van de specifieke toepassing. Zo wordt bij betonspecie de grootste korrelgrootte mede bepaald door de hoeveelheid wapening en de gewenste verwerkbaarheid.
Korrelgrootte en indeling
De korrelgrootte is de diameter van de deeltjes in een aggregaat. Materialen worden ingedeeld in korrelgroepen of fracties op basis van hun kleinste (ondermaat 'd') en grootste (bovenmaat 'D') korrelafmeting. Bijvoorbeeld, fijn toeslagmateriaal (zandfractie) heeft een korrelgrootte kleiner dan 4 mm, terwijl grof toeslagmateriaal (grindfractie) een korrelgrootte groter dan of gelijk aan 4 mm heeft. Gebruikelijke onderverdelingen zijn 0-1 mm (fijn zand), 0-2 mm (metselzand), 0-4 mm (betonzand), en grovere groepen zoals 4-16 mm of 16-32 mm voor grind en granulaat.
Bepaling van korrelgradatie
De korrelverdeling wordt bepaald door middel van een zeefanalyse volgens gestandaardiseerde methoden, zoals vastgelegd in normen als NEN 5916. Hierbij wordt een gedroogd monster van het materiaal gezeefd met een reeks genormaliseerde zeven met steeds fijnere maaswijdtes. De hoeveelheid materiaal die op elke zeef achterblijft (zeefrest) wordt bepaald, en deze gegevens vormen de basis voor de korrelverdelingscurve. Naast zeefanalyse kunnen ook andere aspecten van toeslagmaterialen worden bepaald, zoals de fijnheidsmodulus, de grootste korrelafmeting (Dmax), de korrelvorm en de hardheid/sterkte.
Vergelijkbare termen
Korrelverdeling
Gebruikte bronnen: