Janka
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De Janka-hardheidstest meet de weerstand van hout tegen deuken en slijtage door de kracht te bepalen die nodig is om een stalen bol met een diameter van 11,28 mm tot precies de helft in het hout te drukken.
Omschrijving
De Janka-hardheidstest, ontwikkeld door Gabriel Janka, is een veelgebruikte methode om de hardheid van hout te bepalen. De test meet de benodigde kracht om een stalen kogel met een diameter van 11,28 mm tot exact de helft (5,64 mm) in een stuk hout te drukken. Deze diameter is gekozen omdat het breedste deel van de kogel een oppervlakte van precies 100 mm² heeft. De resultaten van de Janka-test worden gebruikt om de hardheid van verschillende houtsoorten te vergelijken en geven een indicatie van hoe goed het hout bestand is tegen beschadigingen door bijvoorbeeld deuken of slijtage. Vooral voor houten vloeren is de Janka-waarde relevant, omdat het iets zegt over de slijtvastheid en duurzaamheid van de vloer, met name in gebieden met veel belasting. Een hogere Janka-waarde duidt op harder hout dat beter bestand is tegen indeuking en slijtage.
Factoren die hardheid beïnvloeden
De Janka-hardheid van een houtsoort kan variëren. Factoren die hierop van invloed zijn, zijn onder meer de richting van de houtvezels (langshout versus kopshout, waarbij kopshout over het algemeen harder is), de vochtigheidsgraad, de versheid en het gewicht (volumieke massa) van het hout. Gedroogd hout en hout met een hogere volumieke massa zijn doorgaans harder.
Meeteenheden en toepassing
De Janka-hardheid wordt uitgedrukt in verschillende eenheden, afhankelijk van de regio. Veelgebruikte eenheden zijn Newton (N) of kilonewton (kN), pond-kracht (lbf) of kilogram-kracht (kgf). Hoewel de Janka-test waardevolle informatie biedt over de hardheid van massief hout, is deze minder direct toepasbaar op prefab vloeren met een dunne toplaag, omdat de onderliggende lagen de indrukweerstand beïnvloeden. De hardheidswaarde helpt bij het kiezen van de juiste houtsoort voor specifieke toepassingen, zoals vloeren, en kan ook een indicatie geven van hoe gemakkelijk een houtsoort te zagen of te spijkeren is.
Vergelijkbare termen
Brinell-hardheid
Gebruikte bronnen: