Ijking
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Ijking is het relateren van een meetmethode of meetinstrument aan een wettelijk erkende standaard om vast te stellen of het voldoet aan de geldende wettelijke voorschriften voor nauwkeurigheid en geschikt is voor metingen met wettelijke eisen.
Omschrijving
Bij ijking wordt gecontroleerd of een meetinstrument correcte resultaten levert en aan de wettelijke nauwkeurigheidseisen voldoet. Dit is van belang in sectoren waar metingen worden gebruikt voor bijvoorbeeld kostprijsbepaling. Een ijking omvat doorgaans een kalibratie, waarbij de afwijking ten opzichte van een standaard wordt vastgesteld, gevolgd door een justering om deze afwijking te corrigeren. Meetapparatuur die commercieel wordt gebruikt, moet regelmatig geijkt worden om te garanderen dat metingen aan de wettelijke specificaties voldoen. Dit kan uitgevoerd worden door officiële instanties.
Ijken versus Kalibreren
Het begrip 'ijken' wordt soms verward met 'kalibreren'. Kalibreren is het vergelijken van een meetinstrument met een standaard om de eigenschappen vast te stellen en een eventuele afwijking te ontdekken. Justeren is het bijregelen van het instrument om de meetafwijking te corrigeren. Ijken daarentegen is specifiek het vaststellen of een meetinstrument voldoet aan de op dat moment geldende wettelijke voorschriften. Na ijking wordt een instrument goedgekeurd of afgekeurd. Het juridische verschil is dat ijken wettelijk verplicht is voor bepaalde toepassingen, terwijl kalibreren breder is en niet altijd een wettelijke basis heeft. Bij ijking wordt het meetinstrument officieel geschikt verklaard voor metingen waar wettelijke nauwkeurigheidseisen aan gesteld worden.
Toepassingen en frequentie
Ijking is relevant voor meetinstrumenten die gebruikt worden voor metingen met wettelijke nauwkeurigheidseisen. Een veelvoorkomend voorbeeld in de bouw is het ijken van bouwlasers, wat doorgaans één keer per jaar wordt aanbevolen of direct na bijvoorbeeld een val of stoot om afwijkingen te voorkomen. Ook tachografen in voertuigen, die gebruikt worden voor het registreren van rij- en rusttijden, moeten periodiek geijkt worden volgens wettelijke bepalingen.
Vergelijkbare termen
Kalibratie
Gebruikte bronnen: