Hanenbalk
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een hanenbalk is een horizontale balk die in een spantconstructie de spantbenen met elkaar verbindt, meestal geplaatst relatief kort onder de nok van het dak.
Omschrijving
Hanenbalken, ook wel bekend als haanhout, zijn horizontale houten balken die deel uitmaken van een dakspantconstructie, specifiek een sporenkap. Ze worden bevestigd aan de spantbenen (de schuine balken die van de nok naar de dakvoet lopen) of aan een eventuele makelaar (verticale balk in het spant) nabij de nok. De hoofdfunctie van een hanenbalk is het opvangen van spatkrachten. Dit zijn krachten die ontstaan doordat het gewicht van het dak de spantbenen naar buiten probeert te drukken. Door deze krachten op te vangen, helpt de hanenbalk doorbuiging van de spanten te voorkomen en de stabiliteit van de gehele dakconstructie te vergroten. Historisch werden hanenbalken soms ook gebruikt als hijsbalken in bijvoorbeeld pakhuizen en grachtenpanden om spullen naar boven te hijsen. De naam 'hanenbalk' is oud en verwijst naar het vroegere gebruik van deze balken als zitplaats voor kippen en hanen in schuren en stallen.
Hanenbalk als trekplaat
Een hanenbalk functioneert als een trekplaat. Een trekplaat is een horizontale balk in een dakconstructie die de spatkrachten van de spantbenen opvangt. Het verschil met een trekbalk is dat een trekplaat hoger in het dak zit, terwijl een trekbalk meestal aan de basis van een constructie ligt.
Plaatsing in de dakconstructie
In een sporenkap lopen de sporen (spantbenen) schuin van de nok naar de dakvoet. Hanenbalken worden hierin aangebracht op een betrekkelijk korte afstand onder de nok. Samen met het sporenpaar waaraan de hanenbalk is bevestigd, wordt dit geheel ook wel een gespan genoemd. De exacte plaatsing kan variëren afhankelijk van de constructie, maar is doorgaans in het bovenste deel van het dak.
Vergelijkbare termen
Trekbalk
Gebruikte bronnen: