Gaten
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Gaten in de bouw zijn met specifieke doeleinden aangebrachte openingen in bouwkundige constructies of materialen, zoals beton, steen, metaal of hout, en variëren in grootte, vorm en functie.
Omschrijving
Gaten worden in de bouw gemaakt voor diverse toepassingen, zoals het doorvoeren van leidingen en kabels, het installeren van ventilatiesystemen, of het plaatsen van ankers en bevestigingsmiddelen. Ze kunnen handmatig of machinaal worden vervaardigd. De techniek en het gereedschap dat hiervoor gebruikt wordt, is afhankelijk van het materiaal en de vereiste precisie. Bij beton worden bijvoorbeeld vaak diamantboormachines, slagboormachines of klopboormachines ingezet, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen technieken zoals kernboringen, watergekoeld boren of droogboren. Voor hout bestaan specifieke boren zoals slangenboren, speedboren en Forstnerboren. Naast functionele toepassingen kunnen gaten ook historische of esthetische doeleinden dienen, zoals kortelinggaten in middeleeuwse gevels of gaten voor inbouwverlichting.
Soorten en Toepassingen
Gaten worden in de bouw voor diverse specifieke doeleinden gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn ankergaten voor het bevestigen van constructies, gaten voor het doorvoeren van waterleidingen, elektriciteitskabels, ventilatiekanalen of rioleringsbuizen. Ook worden gaten geboord voor het maken van openingen voor ramen, deuren of trappen, het installeren van inbouwdozen of verlichting, of het nemen van betonmonsters voor kwaliteitscontrole. In de constructieleer kan 'pons' verwijzen naar het bezwijken van een vloerplaat door geconcentreerde belasting, waarbij de kolom als het ware een gat door de vloer ponst. Slobgaten, die langwerpig van vorm zijn, worden gebruikt om speling of beweging tussen aan elkaar bevestigde delen mogelijk te maken, bijvoorbeeld bij betonelementen of kozijnen. Schachten zijn verticale verbindingen in gebouwen die gebruikt worden voor het herbergen van leidingen en kabels.
Vergelijkbare termen
Openingen
Gebruikte bronnen: