Empirestijl
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De Empirestijl is een Franse neoclassicistische kunst-, bouw- en interieurstijl die opkwam aan het begin van de 19e eeuw tijdens het keizerrijk van Napoleon Bonaparte.
Omschrijving
Deze stijl, vernoemd naar het keizerrijk (Empire), ontstond in Parijs na de Franse Revolutie en werd sterk beïnvloed door Napoleon zelf. De Empirestijl kenmerkt zich door strakke, symmetrische vormen en het gebruik van elementen uit de Oud-Egyptische, Etruskische en Romeinse bouwkunst. Ornamenten zijn vaak zwaar en stevig uitgevoerd en kunnen bestaan uit militaire symbolen, lauwerkransen, adelaars, sfinxen, palmetten en bijen. In de architectuur zijn gevels vaak massief met brede muurdammen en zware daklijsten. De stijl was kort maar invloedrijk in Europa, mede door de verspreiding door Napoleon. In Nederland is de Empirestijl onder andere terug te vinden in het Paleis op de Dam, dat door Lodewijk Napoleon, de broer van Napoleon, in deze stijl werd ingericht.
Kenmerken
De Empirestijl is te herkennen aan strenge rechte lijnen, symmetrie en een zware, monumentale uitstraling. Versieringen zijn vaak gebaseerd op motieven uit de klassieke oudheid en het oude Egypte, zoals sfinxen, kariatiden, palmetten, rozetten, lauwerkransen, sterren, bijen en dansende nimfen. Ook militaire thema's en keizerlijke symbolen zijn veelvoorkomend. Materialen die gebruikt werden zijn onder andere mahoniehout en brons, vaak met vergulde details. Meubels uit deze periode zijn doorgaans groot en imposant.
Toepassing in Nederland
Hoewel de Empirestijl in Nederland in een periode van relatieve armoede viel, zijn er wel gebouwen en interieurs in deze stijl te vinden. Naast aanpassingen aan bestaande gebouwen, zoals grachtenpanden in Amsterdam, is het Paleis op de Dam een prominent voorbeeld van de Empirestijl in Nederland. Lodewijk Napoleon liet het paleis inrichten naar Franse voorbeelden, wat bijdroeg aan de verspreiding van de stijl in Nederland.
Vergelijkbare termen
Neoclassicisme |
Louis XVI-stijl
Gebruikte bronnen: