Echinus
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De echinus is een convex of afgerond architectonisch lijstwerk dat deel uitmaakt van het kapiteel van een zuil, gelegen tussen de zuilschacht en de abacus.
Omschrijving
Dit bouwkundig element komt prominent voor in de klassieke bouwkunst, met name bij de Dorische en Ionische orde. Bij de Dorische orde heeft de echinus doorgaans een eenvoudige, bolle vorm en vormt samen met de abacus het kenmerkende Dorische kapiteel, ook wel kussenkapiteel genoemd,. Het ondersteunt de abacus en draagt zo bij aan de overdracht van de last van het hoofdgestel naar de zuil. De onderzijde van de Dorische echinus kan versierd zijn met smalle horizontale banden of ringen, anuli genaamd. In de Ionische orde is de echinus te vinden tussen de voluten en onder de abacus,. Hier kan het deel uitmaken van een versierde lijst en bijvoorbeeld verrijkt zijn met palmet motieven of als eierlijst worden uitgevoerd. Het element heeft zowel een structurele als een esthetische functie in het kapiteel.
Etymologie en Verwante Termen
De naam 'echinus' is afgeleid van het Griekse woord voor zee-egel of egel,. Dit is waarschijnlijk een verwijzing naar de oorspronkelijk bolle vorm van het element,. De echinus is een type convex lijstwerk, ook wel ovolo genoemd. Ovolo-lijsten worden in de architectuur vaak verfraaid met het eier-en-pijl (egg-and-dart), eier-en-anker of eier-en-tong motief,. Het is belangrijk op te merken dat de specifieke echinusvorm zoals toegepast in het Grieks Dorische kapiteel onderscheidt zich qua profiel en afmetingen van een meer generieke ovolo lijst.
Vergelijkbare termen
Abacus
Gebruikte bronnen: