Drukstoot
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een drukstoot, ook bekend als waterslag, is een plotselinge drukverhoging in een leidingsysteem die optreedt door een snelle verandering in de stromingssnelheid van een vloeistof, meestal water.
Omschrijving
Waterslag ontstaat wanneer de stroming in een leiding abrupt stopt of van richting verandert, bijvoorbeeld door het snel sluiten van een kraan of klep. Deze plotselinge stopzetting van de vloeistofbeweging genereert een schokgolf die zich met de snelheid van het geluid door het leidingsysteem voortplant. Het gevolg is een drukgolf die de normale werkdruk aanzienlijk kan overtreffen en schade kan veroorzaken aan leidingen, koppelingen, kranen en apparatuur zoals pompen. Het geluid dat hierbij vrijkomt, wordt vaak omschreven als een bonkend of hamerend geluid, vandaar de term 'waterslag'. Factoren die de kracht van een drukstoot beïnvloeden, zijn onder meer de stroomsnelheid, de lengte en diameter van de leiding, en de eigenschappen van het leidingmateriaal. Om drukstoten te voorkomen, kunnen diverse maatregelen worden genomen, zoals het vermijden van snel sluitende kranen of kleppen en het installeren van waterslagdempers.
Oorzaken en gevolgen
Drukstoten kunnen diverse oorzaken hebben, zoals het abrupt openen of sluiten van kleppen, het plotseling starten of stoppen van pompen, een te hoge stroomsnelheid in de leiding of aanzienlijke hoogteverschillen in het leidingsysteem. De gevolgen kunnen variëren van hinderlijke geluidsoverlast, zoals bonkende of ratelende leidingen, tot ernstige schade zoals lekkages, leidingbreuken en defecten aan kranen, kleppen en pompen. Ook kan drukstoot leiden tot het aanzuigen van lucht of vuil water via lekkages bij drukverlaging en het afbreken van binnencoatings in leidingen.
Preventie
Het volledig voorkomen van waterslag is lastig, maar de kans erop kan aanzienlijk worden verminderd door preventieve maatregelen te treffen. Hiertoe behoren het vermijden van snel sluitende kranen en kleppen, het installeren van waterslagdempers op kritieke punten in het systeem (zoals bij snel sluitende apparaten zoals wasmachines of toiletten), het correct beugelen van leidingen om trillingen te minimaliseren, het kiezen van leidingdiameters die passen bij het benodigde debiet, en het met beleid openen en sluiten van kranen. In grotere of complexere systemen kan het nodig zijn om rekening te houden met drukstoot bij het ontwerp van het leidingnet en eventueel aanvullende technieken toe te passen, zoals het geleidelijk starten en stoppen van pompen of het gebruik van leidingen die ontworpen zijn voor hogere druk.
Vergelijkbare termen
Waterhamer
Gebruikte bronnen: