Dok
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een dok is een afgesloten watergebied in een haven of bij een scheepswerf, specifiek bedoeld voor het laten aanmeren, laden, lossen, inspecteren, onderhouden en repareren van schepen, onafhankelijk van het getij.
Omschrijving
Een dok is een essentieel onderdeel van maritieme infrastructuur. Het kan zowel een gegraven bekken zijn dat met sluizen wordt afgesloten van open water, als een drijvende constructie. Het voornaamste doel van een dok is het creëren van een stabiele wateromgeving of juist een droge omgeving voor werkzaamheden aan schepen, zoals reparaties aan de romp of inspecties onder de waterlijn. Er zijn verschillende soorten dokken, waaronder natte dokken voor laden en lossen en droogdokken voor onderhoud en reparatie waarbij het water weggepompt kan worden.
Soorten dokken
Er worden diverse soorten dokken onderscheiden op basis van hun functie en constructie. Een 'nat dok' is een havenbekken dat met sluisdeuren wordt afgesloten, waardoor het waterpeil constant blijft, onafhankelijk van eb en vloed. Deze dokken worden voornamelijk gebruikt voor het laden en lossen van schepen. Een 'droogdok' daarentegen is speciaal ontworpen om schepen droog te zetten voor inspectie, onderhoud en reparatie aan de onderwaterdelen. Er bestaan gegraven droogdokken waaruit het water wordt weggepompt, en drijvende dokken die onder het schip zakken, waarna het water eruit gepompt wordt zodat het schip boven water komt te liggen. Daarnaast bestaat er ook een 'drijvend dok', een ponton-achtige constructie die kan dalen en rijzen om schepen voor reparatie boven water te brengen.
Dokken in de bouw
Naast de scheepvaart kent het woord 'dok' in de bouw ook andere, minder gangbare betekenissen. Zo kunnen 'dokken' (ook wel 'dokkes' of 'doken' genoemd, hoewel 'dook' hier gebruikelijker is) verwijzen naar dubbelgevouwen strobosjes die vroeger werden gebruikt om kieren tussen holle dakpannen af te dichten tegen tocht en stuifsneeuw. Een 'dook' kan ook een metalen pen zijn (van bijvoorbeeld ijzer, brons, messing, rvs of kunststof) die wordt gebruikt om steenachtige materialen, zoals natuursteen, met elkaar of met de ondergrond te verbinden. Deze pennen worden in voorgeboorde gaten (`dookgaten`) geplaatst en vastgezet met cement, lijm, of voorheen met lood of tin.
Vergelijkbare termen
Havendok
Gebruikte bronnen: