Dijkaanleg
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Dijkaanleg is het construeren van een langgerekte, verhoogde waterkering, veelal uit aarde, om achterliggend land te beschermen tegen overstromingen door hoogwater.
Omschrijving
De aanleg van dijken is een fundamentele techniek binnen de waterbouw om gebieden te beschermen tegen overstromingen vanuit zee, rivieren of binnenwateren. Dijken worden gebouwd op een ondergrond (zate) die voldoende draagkrachtig en niet te doorlatend moet zijn. Ze zijn opgebouwd uit verschillende delen en worden aan de waterzijde vaak bekleed met materialen zoals basaltblokken of geotextiel ter bescherming tegen golven en erosie. Historisch gezien nam de dijkaanleg in Nederland een grote vlucht vanaf de twaalfde eeuw, en moderne projecten zoals de Deltawerken tonen de voortdurende ontwikkeling in waterkeringstechnieken. Regelmatig onderhoud en inspectie zijn cruciaal voor het waarborgen van de stabiliteit en veiligheid van dijken.
Materialen en opbouw
Voor dijkaanleg worden diverse materialen gebruikt, zoals klei en zand. De ondergrond waarop een dijk wordt gebouwd, de zate, moet voldoende draagkrachtig en niet te doorlatend zijn. Dijken zijn opgebouwd uit verschillende delen en kunnen bekleed worden met bijvoorbeeld basaltblokken of geotextiel om ze te beschermen tegen de inwerking van water en golven. Ook kan aarde en zoden van elders worden gehaald ten behoeve van dijkaanleg, een praktijk die vroeger 'aardhaling' werd genoemd.
Historische context en effecten
In de Lage Landen nam de dijkaanleg een grote vlucht vanaf de twaalfde eeuw. Door de bouw van dijken zijn specifieke landschappen ontstaan, zoals uiterwaarden en polders. Oude dijken die hun waterkerende functie hebben verloren, worden soms gewaardeerd als cultuurhistorische landschapselementen. Dijkaanleg kan echter ook effecten hebben op de hydrologie en biodiversiteit van een gebied, bijvoorbeeld door het beïnvloeden van de waterstand en het vormen van barrières voor bepaalde soorten.
Vergelijkbare termen
Waterkering
Gebruikte bronnen: