capillair
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een capillair is een zeer kleine buis, opening of porie binnen een materiaal waardoor vloeistof, zoals water, zich kan verplaatsen, vaak tegen de zwaartekracht in door capillaire werking.
Omschrijving
In de bouw komen capillairen voor als fijne kanaaltjes in poreuze materialen zoals baksteen, beton, cementsteen en metselmortel. Door capillaire werking kan vocht vanuit de ondergrond via deze poriën omhoog trekken, wat bekend staat als optrekkend of opstijgend vocht. Dit is een veelvoorkomend vochtprobleem in gebouwen, met name bij muren en funderingen die in contact staan met vochtige grond of grondwater. Om optrekkend vocht te voorkomen, worden vaak waterdichte barrières, zoals folies of loodslabben (waterkeringen), aangebracht in de constructie. Ook de keuze van bouwmaterialen met een lagere capillaire zuiging of het onderbreken van het capillaire systeem (bijvoorbeeld met luchtbelvormers in beton) draagt bij aan het beperken van vochttransport. Het fenomeen speelt ook een rol bij het verplaatsen van opgeloste zouten, wat kan leiden tot uitbloeiingen op metselwerk.
Capillaire werking uitgelegd
Capillaire werking is een natuurkundig verschijnsel waarbij vloeistof in nauwe ruimtes kan stijgen zonder de hulp van externe krachten. Dit proces wordt mogelijk gemaakt door een combinatie van adhesie (aantrekkingskracht tussen de vloeistofmoleculen en de wand van de capillair), cohesie (aantrekkingskracht tussen de vloeistofmoleculen onderling) en oppervlaktespanning. Hoe fijner de diameter van de capillairen, hoe groter de capillaire kracht en hoe hoger de vloeistof theoretisch kan opstijgen. Capillaire poriën in bouwmaterialen, zoals in cementsteen, hebben typisch groottes tussen ongeveer 10 en 1000 nanometer. Naast vochttransport in bouwmaterialen, wordt capillaire werking in de bouw ook benut bij processen zoals solderen, waar het vloeibare soldeer in de naad wordt gezogen.
Vergelijkbare termen
Porositeit
Gebruikte bronnen: