Briefpaneel
Laatst bijgewerkt: 28-12-2025
Definitie
Een briefpaneel is een laatgotische meubelversiering, bestaande uit een gesneden houten paneel met verticale, parallelle ribbels die de indruk wekken van gevouwen perkament of linnen.
Omschrijving
Deze kenmerkende panelen werden voornamelijk toegepast in de 15e en 16e eeuw in meubelstukken zoals kasten, deuren en wandbetimmeringen. De versiering werd in het hout aangebracht met specifieke houtbewerkingstechnieken, waarbij de ribbels aan boven- en onderzijde afgeschuind werden naar de bossingen van de paneelgrond. Hoewel de benaming 'briefpaneel' in de 19e eeuw ontstond vanuit de gedachte aan een gevouwen brief, suggereren sommige theorieën een technische oorsprong, waarbij de vorm voortkwam uit de manier waarop houten panelen werden afgevlakt om in de groeven van een lijst te passen, wat van nature een holle buiging opleverde.
Historische Context en Vormgeving
Het briefpaneel was een populair ornament in de laatgotische periode en vond zijn weg naar meubelkunst, vooral in regio's waar eikenhout een veelgebruikt materiaal was, zoals in Nederland en Vlaanderen. De vormgeving, met zijn gestileerde plooien, kon in de loop der tijd steeds kunstiger worden uitgewerkt. De inspiratie voor deze geplooide vorm kan mogelijk afkomstig zijn van kisten die in eerdere perioden werden overtrokken met perkament of linnen. Dit materiaal had de neiging om te scheuren en op te krullen naarmate het ouder werd en uitdroogde, wat mogelijk als decoratief motief is overgenomen in houtsnijwerk.
Gebruikte bronnen: