Boutgat
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een boutgat is een ronde opening in een constructieonderdeel bedoeld om een bout door te voeren voor het bevestigen van twee of meer componenten.
Omschrijving
Boutgaten spelen een belangrijke rol bij het verbinden van diverse constructies, zoals staal- en houtconstructies. De diameter van een boutgat is doorgaans iets groter dan die van de bout zelf, wat zorgt voor speling en de montage vergemakkelijkt. Er bestaan verschillende uitvoeringen van boutgaten, zoals cilindrische, conische of sferische vormen. In sommige gevallen worden boutgaten voorzien van inwendige schroefdraad, dit wordt een tapgat genoemd. Tapgaten worden gebruikt voor een stevige bevestiging wanneer moeren niet toegepast kunnen worden. Toleranties op de diameter en positionering van boutgaten zijn cruciaal voor een correcte passing en veilige boutverbindingen.
Soorten en toepassingen
Boutgaten komen voor in diverse constructies, van wielen die op een naaf gemonteerd worden tot prefab betonnen elementen. Ze kunnen verschillende vormen hebben, zoals cilindrisch, conisch of sferisch, afhankelijk van het montagesysteem. Bij boutgecentreerde systemen hebben de boutgaten vaak een afgeschuinde (conische of sferische) vorm. Naafgecentreerde systemen gebruiken over het algemeen rechte boutgaten. Een specifieke toepassing is het 'doorlaatgat' voor bijvoorbeeld een aandrijfas. Naast standaard boutgaten bestaan er ook tapgaten, voorzien van interne schroefdraad, die een zeer secure bevestiging mogelijk maken zonder moer.
Toleranties en passing
De precisie van boutgat specificaties, afmetingen en speling is essentieel in de bouw en techniek. Toleranties op de diameter van boutgaten zijn belangrijk voor een goede passing van de bout. Een te groot gat kan leiden tot 'los' zittende bouten, wat de veiligheid van de verbinding kan beïnvloeden. Bij pen-gatverbindingen, die zich onderscheiden van boutverbindingen door krachtsoverdracht via buiging en afschuiving van een pen in plaats van afschuiving van een aangedraaide bout, zijn de toleranties en randafstanden van belang voor de draagkracht van het materiaal rond het gat.
Vergelijkbare termen
Boutverbinding
Gebruikte bronnen: