Boogomlijsting
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een boogomlijsting, ook wel archivolt genoemd, is een geprofileerde omlijsting aan de extrados (buitenzijde) van een boog, vaak toegepast ter decoratie van openingen zoals deuren of vensters.
Omschrijving
Boogomlijstingen zijn architectonische elementen die dienen om de boogvormige openingen in een gebouw te accentueren en te verfraaien. Ze kunnen verschillende profielen en vormen hebben, afhankelijk van de bouwstijl en de periode waarin ze zijn toegepast. In de Romaanse en Gotische bouwkunst werden archivolten (boogomlijstingen) vaak meervoudig uitgevoerd en voorzien van figuratief beeldhouwwerk, zoals heiligen onder baldakijnen, met name boven kerkportalen. Ze zijn gemaakt van diverse materialen, waaronder natuursteen zoals kalkzandsteen of baksteen. Boogomlijstingen dragen bij aan de esthetiek van een gebouw en kunnen tevens de constructie van de boog benadrukken.
Toepassing en materialen
Boogomlijstingen worden toegepast rond diverse openingen, zoals deuren en vensters, om deze te benadrukken. Ze kunnen worden uitgevoerd in verschillende materialen. Zo werd bij de eerste stadsomwalling van Leuven ijzerzandsteen gebruikt voor boogomlijstingen. Ook Romeinse bakstenen of tegels werden verwerkt in boogomlijstingen. In een kantoorgebouw uit 1895-1903 in Den Haag zijn boogomlijstingen in schoon metselwerk uitgevoerd in de hal, en de hoofdingang heeft een boogomlijsting in bossagewerk van natuursteen. Bij de ingangsdeur van een huis in Tiel uit 1920-1924 is een gemetselde boogomlijsting te vinden. De keuze van het materiaal hangt vaak samen met de beschikbare middelen en de gewenste esthetiek van de bouwstijl.
Vergelijkbare termen
Omlijsting
Gebruikte bronnen: