Bodemenergiesystemen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Bodemenergiesystemen benutten de warmte of koude in de ondiepe ondergrond (tot 500 meter diepte) voor het verwarmen en koelen van gebouwen via een warmtepomp of warmtewisselaar.
Omschrijving
Bodemenergiesystemen maken gebruik van de relatief constante temperatuur van de bodem om gebouwen duurzaam te verwarmen of te koelen. Ze winnen geen energie in de zin van opwekking, maar vermijden het verbruik van fossiele energie door gebruik te maken van reeds aanwezige thermische energie in de bodem. Deze systemen zijn een vorm van warmte-koudeopslag (WKO) waarbij warmte in de zomer wordt opgeslagen in de bodem voor gebruik in de winter, en koude in de winter wordt opgeslagen voor gebruik in de zomer. Afhankelijk van het systeem en de toepassing kan hiervoor een warmtepomp nodig zijn om de temperatuur van de bodembron naar een bruikbaar niveau te brengen voor verwarming. Voor koeling is vaak geen warmtepomp nodig (passieve koeling). Bodemenergiesystemen leveren een belangrijke bijdrage aan de energietransitie en het aardgasvrij maken van gebouwen.
Soorten Bodemenergiesystemen
Er worden twee hoofdtypen bodemenergiesystemen onderscheiden: open systemen en gesloten systemen.
Bij open bodemenergiesystemen, ook wel bekend als warmte/koude-opslag (WKO), wordt grondwater uit een watervoerende laag (aquifer) onttrokken. Warmte of koude wordt aan dit water onttrokken via een warmtewisselaar en vervolgens wordt het water, met een aangepaste temperatuur, teruggevoerd in de bodem in een andere bron. Open systemen worden vaak toegepast bij grotere gebouwen en in de utiliteitsbouw, maar ook in de woningbouw.
Gesloten bodemenergiesystemen, ook wel bodemwarmtewisselaars genoemd, maken gebruik van een gesloten buizensysteem dat in de bodem is aangebracht. Door deze leidingen circuleert een vloeistof (vaak water met antivriesmiddel) die warmte of koude uitwisselt met de omringende bodem via geleiding. Er vindt hierbij geen onttrekking of terugvoer van grondwater plaats. Gesloten systemen worden vaker toegepast in de woningbouw en kleinere utiliteitsbouw. Het benodigde boorgat heeft een kleinere diameter dan bij open systemen.
Toepassingen en Voordelen
Bodemenergiesystemen worden breed toegepast in zowel de woningbouw als de utiliteitsbouw, waaronder kantoren, scholen, ziekenhuizen, congrescentra en kassen. Ze zijn geschikt voor het verwarmen en koelen van individuele gebouwen, woonwijken en zelfs industriële processen.
De voordelen van bodemenergie zijn onder andere een aanzienlijke besparing op energiekosten en CO2-uitstoot, een hoog energetisch rendement (vaak met een Seasonal Performance Factor - SPF - van 4 tot 6 voor de warmtepomp), en de mogelijkheid om zowel te verwarmen als te koelen. Passieve koeling in de zomer verbetert bovendien het comfort. De systemen hebben een lange levensduur en dragen bij aan het aardgasloos maken van gebouwen. Bij gesloten systemen kan er sprake zijn van ruimtebesparing doordat een groot deel van de installatie ondergronds is en er, in tegenstelling tot sommige andere warmtepompsystemen, geen buitenunit nodig is die geluid produceert.
Vergelijkbare termen
Geothermie
Gebruikte bronnen: