Bakstenen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Baksteen is een gebakken kunststeen, vervaardigd uit klei of een kleiachtig materiaal, eventueel met toevoegingen, die bij hoge temperatuur wordt gebakken om een keramische binding te vormen en gebruikt wordt als bouwelement in metselwerk.
Omschrijving
Bakstenen worden al duizenden jaren gebruikt als bouwmateriaal. De productie van baksteen omvat de stappen kleiwinning, voorbereiding van de klei, vormen, drogen en bakken. De kleur van de baksteen wordt grotendeels bepaald door de klei; ijzermineralen zorgen voor een rode kleur, terwijl kalk resulteert in een gele baksteen. Bakstenen zijn er in diverse soorten, maten, kleuren en texturen, wat zorgt voor architectonische vrijheid en verschillende gevelbeelden. Ze worden toegepast voor constructies zoals muren en gevels, en hardgebakken stenen ook voor bestrating. Baksteen staat bekend om zijn lange levensduur, beperkt onderhoud en goede weerstand tegen weersinvloeden. Daarnaast biedt het eigenschappen zoals brandweerstand en thermische en akoestische isolatie. Het materiaal kan hergebruikt worden, bijvoorbeeld na het verwijderen van mortelresten, en gerecycled tot puin of gruis.
Productieproces
Het productieproces van baksteen omvat verschillende fasen. Eerst wordt de klei gewonnen, veelal lokaal. Vervolgens wordt de klei voorbereid door te kneden en te malen om de massa homogeen en plastisch te maken. Tijdens dit proces kunnen ook toevoegingen zoals mangaan of kalk worden gedaan voor de kleur. Daarna wordt de klei gevormd, bijvoorbeeld met de hand, met een vormbakpers of met een strengpers. Na het vormen worden de 'groene' stenen gedroogd om krimpscheuren tijdens het bakken te voorkomen. Het bakken vindt plaats in ovens, zoals ringovens of tunnelovens, bij temperaturen tussen 850 en 1200°C, waarbij de klei een steenachtige, keramische binding krijgt.
Soorten bakstenen
Bakstenen worden onderscheiden op basis van het productieproces en de toepassing. Traditioneel worden volle bakstenen onderscheiden van geperforeerde bakstenen, waarbij het verschil zit in het percentage perforaties. Gevelstenen, bedoeld voor buitengevels, hebben als voornaamste functie het regendicht maken van het gebouw en het sieren van de gevel. Gangbare soorten bakstenen zijn onder meer handvormstenen, strengpersstenen en vormbakstenen. Er zijn diverse standaardafmetingen in Nederland, zoals Waalformaat, Dikformaat en Vechtformaat, al kunnen afwijkende maten voorkomen.
Vergelijkbare termen
Gevelstenen
Gebruikte bronnen: