Azulejo
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Azulejo's zijn siertegels van keramiek die in Portugal, Spanje en Brazilië worden gebruikt voor decoratie, vaak met beschilderde figuren of patronen.
Omschrijving
Azulejo's zijn decoratieve keramische tegels die worden gekenmerkt door hun geglazuurde oppervlak en beschilderingen. Ze worden traditioneel toegepast als wand- en vloerbekleding, zowel binnen als buiten op gebouwen zoals huizen, kerken, paleizen en metrostations. De beschilderingen variëren van eenvoudige bloem- en plantmotieven tot complexe voorstellingen van historische gebeurtenissen, mythische taferelen of religieuze iconografie. Het woord 'azulejo' is afgeleid van het Arabische 'al zulaydj', wat 'keramische tegel' betekent. Hoewel azulejo's in diverse kleuren voorkomen, is blauw een veelgebruikte kleur. Het oppervlak kan zowel glad als voorzien zijn van reliëf.
Geschiedenis en oorsprong
De kunst van het vervaardigen en beschilderen van tegels kent een lange geschiedenis die teruggaat tot het oude Mesopotamië, het Assyrische en het Perzische rijk. De Moren introduceerden de siertegelkunst vanaf de zevende eeuw op het Iberisch Schiereiland. In Spanje en Portugal bloeide deze kunstvorm verder op. In Portugal ontwikkelde de azulejo zich in meer dan 500 jaar tot een aparte artistieke expressie. Naast Spanje en Portugal is de azulejo door kolonisatie ook een typisch aspect van de Braziliaanse cultuur geworden.
In de zestiende eeuw werkte de Zuid-Nederlandse keramist Jan Floris I in Spanje, onder andere aan het Escorial, en stond bekend om zijn gebruik van Italiaanse stijlen en een uitgebreider kleurenspectrum dan zijn Spaanse tijdgenoten. Een dominante stijl in die tijd was de 'azulejo de arista' of 'azulejo de relieve', waarbij reliëf met behulp van een mal werd aangebracht.
Toepassingen en functies
Azulejo's worden veelvuldig gebruikt in de architectuur voor het verfraaien van binnen- en buitenmuren, gevels, tuinen en openbare ruimtes. Ze dienen niet alleen een decoratief doel, maar kunnen ook functionele voordelen hebben, zoals temperatuurcontrole in woningen. Voorstellingen op azulejo's kunnen variëren van eenvoudige patronen tot complexe scènes en worden ook gebruikt voor reclame of het uitbeelden van ambachten.
Gebruikte bronnen: