Astragal
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een astragal is een bolrond sierprofiel, soms met twee platte kanten, dat in de klassieke architectuur vaak de overgang vormt tussen de zuilschacht en het kapiteel, of als sierband in het hoofdgestel wordt toegepast.
Omschrijving
De astragal is een type architectonische moulure, beschreven als een afgeronde lijst of boudin, vaak met twee platte filets ernaast. Het wordt beschouwd als een kleine torus. In de oudheid scheidde de astragal de kolom van het kapiteel. In het middeleeuwse bouwen maakte de astragaal meestal deel uit van het kapiteel en werd door een voeg van de kolom gescheiden. Het wordt niet alleen gebruikt bij zuilen, maar kan ook dienen als omkadering op meubels en houtwerk. De strakke, gladde astragaal bij Dorische zuilen kan bij Ionische zuilen verfijnder zijn, zoals een parel- of eierlijst.
Toepassingen buiten kolommen
Naast het gebruik bij zuilen, kan een astragal ook toegepast worden op meubels en houtwerk als omkadering. Een astragal kan tevens functioneren als aanslaglijst om de kier tussen dubbele deuren af te dichten en tocht tegen te gaan. Dit gebruik wordt ook gevonden bij ramen om ruiten te scheiden, zowel horizontaal als verticaal. De 'astragal' wordt in het Engels soms ook gebruikt voor de aanslaglijst van deuren.
Etymologie
Het woord 'astragal' is afgeleid van het Oudgriekse woord 'astragalos', wat 'knokkel' of 'enkelbot' betekent, verwijzend naar de afgeronde vorm van de moulure. Het Latijnse woord 'astragalus' heeft dezelfde betekenis en is ook een herkomst van de term.
Vergelijkbare termen
Bandenlijst
Gebruikte bronnen: