Ambachtelijke baksteen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een ambachtelijke baksteen, ook wel handvormsteen genoemd, is een baksteen met een karakteristiek generfd of bezaagseld oppervlak, geproduceerd met een methode die het traditionele handvormen nabootst.
Omschrijving
Vroeger werden bakstenen daadwerkelijk met de hand gevormd door klei in een houten mal te drukken. Tegenwoordig gebeurt dit proces machinaal om het typische handvorm uiterlijk te behouden. Hierbij wordt een bal klei eerst door zand of zaagsel gerold en vervolgens in een vorm gedrukt. Op de plekken waar het zand of zaagsel zit, blijven na het bakken nerven achter. Dit resulteert in een grillig en onregelmatig oppervlak op vijf van de zes zijden van de steen. Ambachtelijke bakstenen zorgen voor een unieke en tijdloze uitstraling van een gevel. Ze worden vaak toegepast in traditionele bouw en bij restauratieprojecten waar een authentieke look gewenst is.
Productiemethode
De structuur van een baksteen, zoals bij een handvormsteen, wordt bepaald door de manier waarop de klei in de mal wordt aangebracht. Bij het moderne proces wordt de klei machinaal als het ware in de bezande vorm geworpen. Om te voorkomen dat de klei blijft kleven, wordt de mal met zand of zaagsel bestrooid. Het gebruik van zaagsel in de vorm resulteert in een karakteristieke oppervlaktestructuur doordat het tijdens het bakken wegbrandt. Naast handvorm zijn er ook vormbakstenen (gladder en egaler) en strengpersstenen (strak en hoekig).
Toepassing en uitstraling
Handvorm bakstenen dragen bij aan een ambachtelijk-traditionele bouwtrant, die niet gebonden is aan een specifieke stijl maar gebruik maakt van traditionele materialen en vormen. Deze stenen worden veel gebruikt in projecten waar een inheemse of streekeigen architectuur wordt nagestreefd, zoals bij boerderijen of in het traditionalisme in de architectuur, dat aansluiting zoekt bij nationale en regionale bouwtradities. De unieke textuur en kleurvariatie van ambachtelijke bakstenen zorgen voor een gevel met karakter.
Vergelijkbare termen
Handvormsteen
Gebruikte bronnen: