Akroterion
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een akroterion is in de klassieke bouwkunst een ornament of het voetstuk daarvan, geplaatst op de top en hoekpunten van een fronton.
Omschrijving
Het akroterion (meervoud: akroteria) komt oorspronkelijk uit de klassieke Griekse en Romeinse bouwkunst. Het kan hierbij zowel het voetstuk (sokkel) van een ornament betreffen, als het beeldhouwwerk zelf dat daarop staat. Deze decoratieve elementen werden geplaatst op de top en op de hoekpunten van een fronton, het driehoekige gevelelement boven bijvoorbeeld de ingang van een tempel. Akroteria dienden als bekroning van het hoofdgestel.
Vormen en Materialen
Oorspronkelijk konden akroteria bestaan uit een beschilderde halve schijf. Later werden meer gedetailleerde vormen toegepast, zoals plantenmotieven (denk aan palmetten of kamperfoelie), urnen, kleine beeldhouwwerken of zelfs grotere beeldengroepen. Deze beeldhouwwerken konden bijvoorbeeld leeuwen of figuren zoals Nike (de godin van de overwinning) voorstellen. Akroteria werden oorspronkelijk gemaakt van aardewerk (terracotta) en later veelal van marmer.
Plaatsing en Varianten
Akroteria worden op de top en de hoekpunten van een fronton geplaatst. De akroteria op de buitenhoeken van het fronton worden specifiek aangeduid als 'akroteria angularia'. Hoewel vooral kenmerkend voor klassieke architectuur, zijn er in recentere tijden ook voorbeelden van akroteria te vinden, soms als elementen op grafmonumenten of als decoratie op dakvorsten.
Vergelijkbare termen
Ornament
Gebruikte bronnen: