Afhangen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Het op maat maken, monteren van hang- en sluitwerk en het vervolgens plaatsen en afstellen van een deur of raam in het bijbehorende kozijn, zodat het goed functioneert.
Omschrijving
Afhangen is een cruciale stap in de bouw en afwerking om ervoor te zorgen dat deuren en ramen correct geplaatst zijn en soepel openen en sluiten. Dit proces omvat het nauwkeurig meten van het kozijn, het op maat maken van de deur of het raam, het inhakken of infrezen van uitsparingen voor scharnieren of paumelles, het bevestigen van het hang- en sluitwerk (zoals scharnieren, paumelles, sloten en klinken), en tot slot het afstellen van het geheel voor een perfecte passing en werking. Bij het afhangen van een stompe deur, die volledig in het kozijn valt, worden scharnieren gebruikt. Een opdekdeur, die deels op het kozijn valt, wordt afgehangen met paumelles, wat doorgaans als eenvoudiger en sneller wordt beschouwd. Het correct afhangen voorkomt problemen zoals klemmen, tochten, piepen of moeilijk sluiten van de deur of het raam. De benodigde materialen en technieken variëren afhankelijk van het type deur of raam en het kozijn.
Werkwijze en aandachtspunten
Het afhangen van een deur of raam vereist precisie. Het begint met het opmeten van het kozijn op meerdere punten, zowel in de breedte als in de hoogte. Vervolgens wordt de deur of het raam op maat geschaafd of gezaagd, waarbij rekening wordt gehouden met de benodigde speling rondom. De posities voor de scharnieren of paumelles worden afgetekend en de uitsparingen worden gemaakt met een beitel of bovenfrees. Na het monteren van de scharnieren aan zowel de deur/het raam als het kozijn, wordt het geheel afgehangen. Hierna volgt het afstellen om ervoor te zorgen dat de deur of het raam recht hangt, goed sluit en niet klemt. De benodigde speling (hangnaden) rondom een stompe deur liggen doorgaans rond de 2 mm aan de hangzijde en bovenzijde, en 3-4 mm aan de sluitzijde en onderzijde. Naast de technische uitvoering is het belangrijk rekening te houden met de omgevingsomstandigheden, zoals de luchtvochtigheid op de bouwplaats, aangezien dit invloed kan hebben op het 'werken' van houten deuren en kozijnen.
Gereedschap en materialen
Voor het afhangen van deuren en ramen zijn diverse gereedschappen en materialen nodig. Essentieel gereedschap omvat onder andere een meetlint, potlood, waterpas, beitel, hamer, schroevendraaier of boormachine, een schaaf of schaafmachine en schuurpapier. Specifieke materialen die nodig zijn, naast de deur of het raam zelf en het kozijn, zijn scharnieren (voor stompe deuren) of paumelles (voor opdekdeuren), schroeven en eventueel montagekit of koploze spijkers. Voor het maken van de uitsparingen voor scharnieren kan een freesmal in combinatie met een bovenfrees gebruikt worden. Bij het kiezen van scharnieren dient rekening gehouden te worden met het gewicht van de deur.
Vergelijkbare termen
Stellen
Gebruikte bronnen: