Acanthus
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een decoratief motief in de bouwkunde, afgeleid van de bladvorm van de mediterrane acanthusplant, veelal toegepast op kapitelen van zuilen en friezen.
Omschrijving
Het acanthusmotief is een wijdverbreide versiering in de bouwornamentiek, geïnspireerd op de krullende bladeren van de acanthusplant. Het is een kenmerkend element, met name van de Korinthische en Composiete zuilenorden in de klassieke architectuur. Hoewel oorspronkelijk gebruikt door de Grieken, die voornamelijk de stekelige
Acanthus spinosus als voorbeeld namen, adopteerden en ontwikkelden de Romeinen het motief verder, waarbij zij vaker de rondere bladeren van de
Acanthus mollis hanteerden. Naast de klassieke oudheid bleef het acanthusmotief populair en werd het toegepast in diverse stijlperiodes, waaronder de renaissance, barok en classicisme.
Toepassing en Variatie
Het acanthusornament wordt al eeuwenlang toegepast in de bouwkunde, voornamelijk op kapitelen van zuilen en op friezen. De vormgeving van het acanthusblad varieerde per stijlperiode en cultuur, van gedetailleerde, natuurgetrouwe weergaven tot meer gestileerde vormen. In de Gotiek werd het acanthusmotief soms gecombineerd met inheemse planten of vervangen door andere bladvormen.
Vergelijkbare termen
Kapiteel
Gebruikte bronnen: