Zonnestraling
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Zonnestraling is elektromagnetische straling afkomstig van de zon, bestaande uit diverse golflengten waaronder zichtbaar licht, ultraviolette (UV) straling en infrarood (IR) straling.
Omschrijving
De aarde ontvangt voortdurend elektromagnetische en corpusculaire straling van de zon. Elektromagnetische straling zorgt voor licht en warmte, terwijl corpusculaire straling bestaat uit geladen deeltjes (zonnewind). De straling die de aardatmosfeer bereikt, de zonneconstante, is nagenoeg constant over lange periodes en bedraagt ongeveer 1367-1370 W/m² aan de rand van de atmosfeer, loodrecht op de stralingsrichting. Echter, hoeveel hiervan een specifieke locatie op aarde ontvangt, varieert sterk. De zonnestraling die het aardoppervlak bereikt, bestaat uit directe straling (rechtstreeks van de zon) en diffuse straling (weerkaatst door bijvoorbeeld wolken). De som hiervan is de globale straling.
Toepassing in de bouw: actief en passief
In de bouwsector kan zonnestraling actief of passief worden benut. Actieve systemen omvatten onder andere zonnepanelen voor elektriciteitsopwekking en zonnecollectoren voor warm water. Hierbij wordt de zonnestraling met technische installaties omgezet in bruikbare energie. Passieve zonne-energie maakt gebruik van de warmte en het licht van de zon zonder mechanische systemen. Dit kan door bouwkundige ontwerpprincipes toe te passen, zoals een optimale oriëntatie van het gebouw (voorkeur voor zuid), strategische plaatsing en dimensionering van ramen om zonnewinst te maximaliseren in de winter en te beperken in de zomer (eventueel met overstekken of bomen), en het gebruik van materialen met voldoende thermische massa om warmte op te slaan en vertraagd af te geven.
Kortgolvige en langgolvige straling
Zonnestraling die de aarde bereikt, is grotendeels kortgolvige straling (zoals UV, zichtbaar licht en nabij-infrarood). Wanneer deze kortgolvige straling materialen in een gebouw opwarmt, zenden deze materialen warmte weer uit als langgolvige straling (infrarood). Glas laat kortgolvige straling goed door, maar blokkeert langgolvige straling grotendeels, wat bijdraagt aan het 'broeikaseffect' in gebouwen, waarbij warmte binnen blijft.
Vergelijkbare termen
Zonne-energie
Gebruikte bronnen: