Zirkoon
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Zirkoon is een natuurlijk mineraal met de samenstelling zirkoniumsilicaat (ZrSiO₄), dat wordt gebruikt als grondstof voor diverse toepassingen waaronder in de bouw- en keramische industrie.
Omschrijving
Zirkoon is een mineraal dat behoort tot de nesosilicaten en de chemische formule ZrSiO₄ heeft. Het is een dicht, hard en duurzaam mineraal met een tetragonale kristalstructuur. Zirkoon komt van nature voor in de aardkorst en wordt vaak gevonden als kleine roodbruine tot grijsachtige kristallen, maar kan ook andere kleuren hebben, zoals kleurloos, goudgeel, rood, bruin, wit, groen of blauw. Het wordt gewonnen uit zandafzettingen en pegmatiet. Zirkoon is waardevol vanwege zijn weerstand tegen hitte, corrosie en chemische aantasting.
Toepassingen
In de bouwsector en andere industrieën wordt zirkoon toegepast vanwege zijn thermische en mechanische eigenschappen. Het mineraal heeft een refractair karakter en kan bij hoge temperaturen gebruikt worden. Het wordt ingezet als toeslagstof in hoogwaardig beton en als vuurvast materiaal, onder andere in glasovens. Daarnaast wordt zirkoon gebruikt als grondstof voor keramiek, inclusief hoogwaardig keramiek, en als onderdeel van gieterijzand voor metaalgieten. Ook wordt het gebruikt in de productie van glas en email. Zirkoniumoxide (zirkonia), afgeleid van zirkoon, is een keramisch materiaal met hoge thermische stabiliteit en wordt gebruikt in onder andere smeltkroezen en snijgereedschappen. Zirkoonverbindingen worden ook gebruikt als katalysatoren in de petrochemische industrie.
Radioactiviteit
Zirkoonkristallen kunnen sporen bevatten van radioactieve elementen zoals uranium en thorium. De aanwezigheid van deze sporenelementen kan bijdragen aan de kleur van het zirkoon en kan de radioactiviteit beïnvloeden. Het is belangrijk om te vermelden dat niet alle zirkonen radioactiviteit vertonen en de mate hiervan per exemplaar kan variëren. In het kader van de Regeling natuurlijke bronnen van ioniserende straling 2008 wordt gesproken over de toepassing van zirkoon en zirkoonzanden en de verwerking van radioactief afval dat hieruit voortkomt.
Gebruikte bronnen: