Zandvanger
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een zandvanger is een constructie of systeem in een rioolstelsel of waterafvoersysteem dat vaste, zware deeltjes zoals zand, klei en leem verwijdert door het verlagen van de stroomsnelheid van het water, waardoor deze deeltjes bezinken.
Omschrijving
Zandvangers zijn essentiële onderdelen in systemen voor waterafvoer, zoals rioleringen en waterzuiveringsinstallaties, specifiek ontworpen om bezinkbare stoffen af te vangen. Door de stroomsnelheid van het water te verminderen, krijgen zwaardere deeltjes, zoals zand en slib, de kans om naar de bodem te zakken en zich daar af te zetten. Dit proces, sedimentatie genoemd, voorkomt dat deze deeltjes verder in het systeem komen en daar verstoppingen of schade veroorzaken aan pompen en installaties. Zandvangers worden op verschillende plaatsen toegepast, waaronder aan het begin van rioolwaterzuiveringsinstallaties, in industriële afvalwatersystemen (zoals bij wasstraten) en bij infiltratiesystemen voor hemelwater.
De constructie van een zandvanger kan variëren, maar bestaat vaak uit een bak of tank, gemaakt van bijvoorbeeld beton of kunststof, met een voldoende groot oppervlak om effectieve bezinking mogelijk te maken. Er bestaan diverse uitvoeringsvormen, waaronder zandvangputten en geïntegreerde zandvangers in straatkolken of lijngoten. Een goede werking van een zandvanger is cruciaal voor het behoud van de afvoercapaciteit en het voorkomen van problemen zoals water- en geuroverlast. Regelmatig onderhoud, zoals het leegscheppen van het bezinksel, is noodzakelijk om de functionaliteit te waarborgen.
Werking
Het werkingsprincipe van een zandvanger is gebaseerd op het vertragen van de waterstroom. Hierdoor bezinken zware deeltjes die in het water zweven. In sommige systemen, zoals beluchte zandvangers, wordt lucht geïnjecteerd om verticale wervelingen te creëren, wat de bezinking van zand bevordert en tegelijkertijd organisch materiaal in suspensie houdt. Een efficiënte zandvanger scheidt zand met een bepaalde korrelgrootte, vaak vanaf 0,1-0,2 mm, van het afvalwater. De afgevangen zandfractie kan, na reiniging, soms worden hergebruikt, bijvoorbeeld als alternatieve grondstof in de bouw.
Toepassingen en typen
Zandvangers worden in diverse situaties ingezet waar water vaste deeltjes transporteert die verwijderd moeten worden. Naast rioolwaterzuiveringsinstallaties en industriële toepassingen, worden zandvangers ook gebruikt bij infiltratiesystemen om te voorkomen dat zand en vuil de infiltratiekratten verstoppen. Ook bij het drooghouden van bouwputten kan een zandvang worden ingezet om te voorkomen dat bezinksel in het ontvangende waterlichaam terechtkomt. Er bestaan verschillende typen zandvangers, waaronder horizontale zandvangers (zoals gootzandvangers en vlakzandvangers) en beluchte zandvangers. De keuze voor een specifiek type hangt af van factoren zoals de verwachte hoeveelheid zand, de beschikbare ruimte en het gewenste zuiveringsrendement.
Vergelijkbare termen
Zandafscheider
Gebruikte bronnen: