Zandfractie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De zandfractie is het deel van een grondmengsel of toeslagmateriaal dat bestaat uit korrels met een diameter tussen 0,063 mm en 2 mm.
Omschrijving
De korrelgrootte van sediment of toeslagmateriaal is de diameter van de deeltjes. Afhankelijk van deze korrelgrootte worden materialen ingedeeld als grind, zand, silt of klei. Zand omvat korrels met een grootte tussen 0,063 mm en 2 mm. Kleinere deeltjes (tot 0,002 mm) worden silt of leem genoemd, en nog fijnere deeltjes (kleiner dan 0,002 mm) zijn klei (lutum). Grotere deeltjes dan 2 mm worden grind genoemd. De zandfractie is een belangrijk kenmerk bij grondonderzoek en de toepassing van materialen in de bouw.
De korrelgrootteverdeling, inclusief het aandeel van de zandfractie, wordt vaak bepaald met een zeefanalyse. Hierbij wordt het materiaal gescheiden door het door een reeks zeven met verschillende maaswijdtes te leiden. De resultaten worden vaak weergegeven in een zeefkromme. Een belangrijke parameter die uit de zeefanalyse kan worden afgeleid is de D50, de mediane korrelgrootte. Dit is de korrelgrootte waarbij 50% van de korrels grover is en 50% fijner.
Toepassingen
De zandfractie is van belang voor diverse toepassingen in de bouw. Zo wordt zand gebruikt in funderingen, wegenbouw en als toeslagmateriaal in beton en cementgebonden fundatiematerialen. Ook bij de verwerking van bouw- en sloopafval kan een zandfractie vrijkomen die hergebruikt kan worden als bouwstof. Specifieke zandsoorten, vaak gedefinieerd door hun korrelgrootteverdeling (zandfractie), zijn geschikt voor verschillende doeleinden, zoals metselzand, straatzand, drainagezand en ophoogzand. Bij de recycling van beton kan de zandfractie (0-4 mm) worden afgescheiden en hergebruikt worden in nieuw beton.
Normen
Historisch werd in Nederland de classificatie van grondsoorten, inclusief de zandfractie, vastgelegd in NEN 5104. Deze norm is in 2016 vervallen en vervangen door de Europese norm NEN-EN-ISO 14688, die inhoudelijk weinig afwijkt van NEN 5104. Deze normen leggen de benamingen vast op basis van korrelgrootteverdeling en andere kenmerken van grondmonsters.
Vergelijkbare termen
Grondverdeling
Gebruikte bronnen: