Waterslag
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Waterslag, ook wel hydraulische schok genoemd, is een leidingverschijnsel waarbij een plotselinge drukverandering optreedt in een leidingsysteem wanneer een vloeistofstroom abrupt stopt of van richting verandert.
Omschrijving
Waterslag ontstaat door de traagheid van de stromende vloeistof bij een snelle wijziging in de stroomsnelheid, bijvoorbeeld door het snel sluiten van een kraan of het stoppen of starten van een pomp. Dit veroorzaakt drukgolven die zich met de snelheid van het geluid door de leiding voortplanten. De drukveranderingen kunnen aanzienlijk zijn en de normale werkdruk van het systeem overtreffen, wat kan leiden tot schade aan leidingen, fittingen en pompen, zoals scheuren, lekkages of het losraken van verbindingen. Het verschijnsel kan herkend worden aan een tikkend of bonkend geluid. Waterslag kan zowel als overdruk- als onderdrukgolf voorkomen. Onderdrukgolven kunnen cavitatie veroorzaken als de druk onder de dampspanning van de vloeistof daalt.
Oorzaken van waterslag
Waterslag kan diverse oorzaken hebben, waaronder (te) hoge waterdruk of stromingssnelheid, een te kleine leidingdiameter, het te snel openen of sluiten van afsluiters (met name kranen met keramische schijven), te starre leidingen, een slecht werkende inlaatcombinatie of een slecht afgestelde wc-vlotter. Ook het snel vullen van een lege leiding of het plotseling stoppen of starten van een pomp kan waterslag veroorzaken.
Waterslag voorkomen
Om waterslag te voorkomen, zijn er verschillende maatregelen te nemen. Het vermijden van snel sluitende kleppen is belangrijk. Daarnaast kan het installeren van waterslagdempers, expansietanks, windketels of hydraulische accumulatoren helpen om drukpieken op te vangen. Het verlagen van de werkdruk, het installeren van leidingen die ontworpen zijn voor hogere druk en het zorgen voor langzame sluitingsmechanismen bij afsluiters zijn eveneens effectief. Een juiste dimensionering van leidingen en het vermijden van te veel lucht in het systeem dragen ook bij aan het voorkomen van waterslag. Bij pompsystemen is het aan te raden deze rustig op en af te toeren en kan een overdrukventiel in de afvoerleiding uitkomst bieden.
Vergelijkbare termen
Waterhammer
Gebruikte bronnen: