Waterpassen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Waterpassen is het proces waarbij met behulp van een instrument, zoals een waterpas of landmetersinstrument, wordt bepaald of een oppervlak, lijn of object zich exact horizontaal of verticaal bevindt, of om hoogteverschillen te meten en over te brengen.
Omschrijving
Waterpassen is een fundamentele handeling in de bouw, civiele techniek en andere vakgebieden om nauwkeurigheid en stabiliteit te garanderen. Een traditionele waterpas, ook wel timmermanswaterpas genoemd, bevat een libel: een doorzichtig, licht gekromd buisje gevuld met vloeistof en een luchtbel. Wanneer de luchtbel zich precies tussen de markeringen op de libel bevindt, is het oppervlak horizontaal of verticaal (afhankelijk van de oriëntatie van de libel). Naast traditionele waterpassen zijn er moderne varianten zoals digitale waterpassen en laserwaterpassen die digitale uitlezingen of laserlijnen projecteren voor nauwkeurigere metingen of metingen over langere afstanden.
Toepassingen
Waterpassen is essentieel bij diverse bouwwerkzaamheden, zoals het plaatsen van funderingen, muren, vloeren, deuren en kozijnen. Ook bij het installeren van kasten, planken of apparatuur is het gebruik van een waterpas belangrijk voor een correct resultaat. In de grond-, weg- en waterbouw (GWW) wordt waterpassen gebruikt voor het overbrengen of inwinnen van hoogtes ten opzichte van het Normaal Amsterdams Peil (NAP) of voor het monitoren van objecten.
Soorten waterpassen
Naast de klassieke libellenwaterpas, die verkrijgbaar is in verschillende lengtes (bijvoorbeeld 40 cm tot 200 cm), zijn er diverse gespecialiseerde soorten. Digitale waterpassen bieden nauwkeurigere metingen via een digitaal display en soms extra functies zoals geheugen. Laserwaterpassen projecteren een horizontale of verticale laserlijn, wat handig is voor het uitlijnen over grotere afstanden. Andere typen zijn onder meer torpedowaterpassen, magneetwaterpassen (voor metalen oppervlakken) en slangenwaterpassen (voor hoogteverschillen over lange afstanden).
Vergelijkbare termen
Libel
Gebruikte bronnen: