Wartel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een wartel is een verbindingsstuk dat wordt gebruikt om leidingen, slangen of kabels door een wand te voeren of aan te sluiten, en dat zorgt voor bescherming, afdichting en/of trekontlasting.
Omschrijving
Wartels kennen diverse toepassingen in de bouw en techniek. Ze worden vaak gebruikt om kabels veilig door een wand, paneel of behuizing te leiden, waarbij ze voorkomen dat de kabel beschadigt door schuren en tegelijkertijd de doorvoer afdichten tegen vloeistoffen en gassen. Bij leidingen en slangen kan een wartel dienen als een moer die twee uiteinden koppelt of als een klemmend gedeelte in een doorvoer. Daarnaast bestaan er wartels die specifiek zijn ontworpen om torsie op te vangen, zoals bij het intrekken van leidingen tijdens gestuurde boringen, of als spanwartel om draden of staven op spanning te brengen.
Toepassingen en soorten
Wartels worden in uiteenlopende situaties ingezet. In elektrische installaties zorgen kabelwartels voor een veilige en afgedichte doorvoer van kabels in bijvoorbeeld verdeelkasten, apparaten of aftakdozen, wat essentieel is voor het behoud van de installatie en de veiligheid, met name in vochtige of stoffige omgevingen. Ze bieden tevens trekontlasting om schade aan de kabelisolatie te minimaliseren bij spanning op de kabel. Voor leidingen, zoals bij water- of gasleidingen, worden wartels gebruikt om secties te koppelen of kranen aan te sluiten. Specifieke typen wartels zijn onder meer spanwartels, gebruikt om stangen of draden op spanning te zetten, en wartels die in trekstaven worden gebruikt om deze te verlengen of voorspanning te creëren. Er zijn verschillende uitvoeringen en materialen beschikbaar, zoals kunststof, messing en roestvrij staal, waarbij de keuze afhangt van de toepassing en de omgevingsomstandigheden, zoals de noodzaak voor corrosiebestendigheid of toepassing in explosiegevaarlijke omgevingen.
Functies
De belangrijkste functies van een wartel zijn het veilig doorvoeren van kabels of leidingen door een barrière (zoals een wand), het afdichten van deze doorvoer tegen externe invloeden zoals vocht en stof, en het bieden van trekontlasting om beschadiging van de kabel of verbinding te voorkomen. In het geval van leidingen kan een wartel ook helpen bij het verbinden en naar elkaar toe trekken van twee leidinguiteinden. Bij gestuurde boringen worden wartels ingezet om rotatie op te vangen en torsie op de productleiding te voorkomen tijdens het intrekken. Bepaalde wartels, zoals EMC-wartels, zijn specifiek ontworpen om te voldoen aan richtlijnen voor elektromagnetische compatibiliteit.
Vergelijkbare termen
Kabelwartel
Gebruikte bronnen: