Vrijloop
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een vrijloop is een mechanisme dat beweging in één richting toestaat en in de tegenovergestelde richting blokkeert, of een toestand waarbij een gedreven deel losgekoppeld is van het aandrijvende deel.
Omschrijving
In de bouw en techniek wordt de term 'vrijloop' op verschillende manieren gebruikt. Het kan verwijzen naar een mechanische koppeling, ook wel vrijloopkoppeling of eenrichtingslager genoemd, die ervoor zorgt dat een onderdeel in de ene richting kan draaien, maar blokkeert wanneer geprobeerd wordt in de andere richting te bewegen. Dit principe wordt bijvoorbeeld toegepast in de achternaaf van een fiets, waardoor de pedalen stilgehouden kunnen worden terwijl het wiel draait. Een andere toepassing in de bouw is de vrijloop bij deurdrangers, met name op brand- en rookwerende deuren. Een vrijloop deurdranger zorgt ervoor dat een deur in normale omstandigheden zonder noemenswaardige weerstand geopend en gesloten kan worden, alsof er geen dranger aanwezig is. Echter, bij stroomuitval of activering door een brand- of rookmelder sluit de deur automatisch om de verspreiding van brand en rook tegen te gaan. Sinds aanpassingen in het Bouwbesluit is het gebruik van vrijloop deurdrangers op woningtoegangsdeuren in appartementencomplexen die grenzen aan een inpandige vluchtroute in bepaalde gevallen verplicht gesteld voor nieuwbouw en bij verbouw. De term kan ook gerelateerd zijn aan 'vrijloopstallen' in de agrarische bouw, waar dieren, zoals varkens of koeien, zich vrij kunnen bewegen binnen een bepaald gebied, in tegenstelling tot traditionele, beperktere huisvestingssystemen.
Vrijloop Deurdrangers
Vrijloop deurdrangers zijn essentieel voor de brandveiligheid in gebouwen, met name in situaties waar deuren deel uitmaken van brand- of rookwerende scheidingen. Ze voldoen aan de eisen van het Besluit bouwwerken en leefomgeving (Bbl) met betrekking tot zelfsluitendheid. Door een vrijloop deurdranger kan een deur vrij bewegen tijdens normaal gebruik. Bij detectie van rook of brand, of bij stroomuitval, zorgt het mechanisme ervoor dat de deur automatisch sluit om de vluchtweg vrij van rook te houden. De toepassing van vrijloop deurdrangers is met name relevant geworden voor woningtoegangsdeuren in appartementencomplexen met inpandige vluchtroutes vanwege aangescherpte regelgeving. Deze drangers kunnen worden aangestuurd door zowel een brandmeldinstallatie als stand-alone rookmelders.
Vergelijkbare termen
Uitzettingsvoeg
Gebruikte bronnen: