Verstelbare bout
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een verstelbare bout is een bevestigingsmiddel of onderdeel dat lengteaanpassing mogelijk maakt voor het stellen, uitlijnen of stabiliseren van constructies.
Omschrijving
Verstelbare bouten, ook wel stelschroeven of stelbouten genoemd, worden gebruikt in diverse bouwtoepassingen waar nauwkeurige positionering of aanpassing vereist is. Ze bestaan doorgaans uit een schroefdraadstift die in lengte verstelbaar is, vaak door middel van moeren. Dit type bevestiging wordt ingezet bij het stellen en borgen van onderdelen zoals kettingwielen en lagers, en om de hoogte van betonvloeren te nivelleren. Ook bij het uitvlakken van wanden kunnen stelschroeven worden gebruikt om latten waterpas te stellen. In sommige gevallen, zoals bij consoles voor prefab betonelementen, zorgen stelbouten voor loodrechte verstelbaarheid ten opzichte van de hoofddraagconstructie en het element zelf, waardoor maattoleranties gecompenseerd kunnen worden. Materialen variëren afhankelijk van de toepassing, maar staal en roestvrij staal komen veel voor. Het is belangrijk om de juiste stelschroef te kiezen op basis van materiaal, lengte en draagvermogen voor een veilige en efficiënte uitvoering van projecten.
Toepassingen
Verstelbare bouten en stelschroeven kennen diverse toepassingen in de bouw en techniek. Ze worden gebruikt voor het nauwkeurig nivelleren van bekistingsrails voor betonvloeren en het uitvlakken van scheve wanden. Bij prefab constructies maken stelbouten deel uit van consoles die loodrechte en horizontale verstelbaarheid van elementen mogelijk maken om toleranties op te vangen. Ook bij het bevestigen van bijvoorbeeld houten palen aan schroeffunderingen kunnen verstelbare U-beugels met bouten worden gebruikt. Daarnaast worden stelschroeven ingezet voor het stellen en borgen van machineonderdelen zoals kettingwielen en lagers. In snelwisselsystemen en bij draagconstructies zoals steigers kunnen steekbouten met axiale vergrendeling voor afstelling en uitlijning worden toegepast. Zelfs bij verstelbare verbinders voor bintwerk of hoekijzers in houten constructies speelt het principe van verstelbaarheid een rol.
Materialen en typen
Verstelbare bouten en stelschroeven zijn verkrijgbaar in verschillende materialen, waaronder staal en roestvrij staal (RVS), afhankelijk van de vereiste sterkte en weerstand tegen corrosie. Er zijn diverse typen, zoals inbusstelschroeven en binnenzeskantstelschroeven, waarbij de keuze van de puntvorm (kegelpunt, holle punt, platte punt of cup-punt) afhangt van de toepassing en benodigde grip. Ook zijn er specifieke varianten zoals stelbouten die worden gebruikt in combinatie met grondplaten en bekistingsrails of steekbouten met axiale vergrendeling voor specifieke afsteldoeleinden. Andere voorbeelden zijn vleugelschroeven, die handmatig verstelbaar zijn, en speciale verstelbare verbindingen voor houten constructies.
Vergelijkbare termen
Draadeind |
ankerbout
Gebruikte bronnen: