Vernier
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een vernier, ook wel nonius genoemd, is een hulpmeetlat die langs een hoofdschaal verschuift om nauwkeurige aflezingen mogelijk te maken, met een hogere precisie dan de hoofdschaal alleen biedt.
Omschrijving
De vernier is een secundaire schaal met een specifieke lengte en indeling die ten opzichte van een vaste primaire schaal kan worden verschoven. Dit principe maakt het mogelijk om fracties van de kleinste schaalverdeling op de hoofdschaal nauwkeuriger af te lezen. De vernier wordt toegepast op diverse meetinstrumenten, waarvan de schuifmaat het bekendste voorbeeld is. Naast het meten van buitenmaten, kan met een schuifmaat met vernier ook de binnenmaat en de diepte van objecten worden bepaald.
Principe en nauwkeurigheid
Het principe van de vernier is gebaseerd op het verschil tussen de afstanden van de schaalverdelingen op de hoofd- en de noniusschaal. Een veelvoorkomende verhouding is bijvoorbeeld dat 9 mm op de hoofdschaal verdeeld is in 10 gelijke delen op de vernierschaal. Hierdoor is een aflezing tot op 0,1 mm nauwkeurig mogelijk. Afhankelijk van het instrument en de uitvoering kan de nauwkeurigheid variëren, bijvoorbeeld 0,05 mm of zelfs 0,02 mm.
Toepassing op schuifmaten
Op een schuifmaat bestaat de vernier uit een schuif met een noniusschaal die langs de hoofdliniaal met millimeter- (en vaak ook inch-) markeringen beweegt. De grote bekken worden gebruikt voor buitenmaten, de kleinere voor binnenmaten en een uitstekende stift voor dieptemetingen. Door de stand van de nonius ten opzichte van de hoofdschaal af te lezen, kan een precieze meting worden verkregen.
Vergelijkbare termen
Schuifmaat
Gebruikte bronnen: