Uit-het-vlak
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Krachten of belastingen die loodrecht op het grote vlak van een constructiedeel werken.
Omschrijving
De term "uit-het-vlak" wordt in de bouwkunde gebruikt om krachten of belastingen te beschrijven die niet parallel aan het hoofdvlak van een bouwelement gericht zijn, maar daar haaks op staan. Dit in tegenstelling tot krachten "in het vlak", die wel parallel aan het hoofdvlak werken. Bijvoorbeeld bij een metselwerkmuur zijn verticale belastingen (zoals een vloer) krachten in het vlak, terwijl windbelasting op de gevel een kracht uit het vlak is. Constructies, zoals wanden van metselwerk, zijn primair ontworpen om krachten in hun eigen vlak op te nemen. Krachten uit het vlak vereisen vaak specifieke constructieve maatregelen om te voorkomen dat het element doorbuigt, scheef gaat staan of bezwijkt.
Toepassingen en voorbeelden
Krachten uit het vlak komen voor bij diverse bouwdelen en belastingen. Windbelasting op gevels is een veelvoorkomend voorbeeld van een uit-het-vlak belasting op metselwerk of andere gevelmaterialen. Ook de bevestiging van bijvoorbeeld een zonnescherm aan een muur kan een aanzienlijke kracht uit het vlak veroorzaken. Bij stalen bogen zonder zijdelingse steunen kan knik uit het vlak een kritiek bezwijkmechanisme zijn. Herstelmaatregelen bij metselwerk kunnen zowel gericht zijn op het herstellen van weerstand in het vlak als uit het vlak.
Stabiliteit uit het vlak
De stabiliteit uit het vlak is een belangrijke overweging bij het ontwerp van constructies, met name bij wanden, kolommen en bogen. Onvoldoende stabiliteit uit het vlak kan leiden tot doorbuiging, scheefstand of bezwijken van het constructiedeel onder invloed van belastingen loodrecht op het vlak. Het waarborgen van voldoende stabiliteit uit het vlak gebeurt door middel van passende detaillering, materiaalkeuze en eventueel het toepassen van aanvullende verstijvingen of schoorbewerkingen.
Vergelijkbare termen
Gebogen elementen
Gebruikte bronnen: