Turf
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Turf is gedroogd veen, een organisch materiaal gevormd door gedeeltelijk afgebroken plantenresten in zuurstofarme, moerassige omstandigheden, dat historisch en deels nog steeds wordt gebruikt als brandstof en als bouwmateriaal voor isolatie en constructies.
Omschrijving
Veen ontstaat in moerasgebieden waar afgestorven plantenmateriaal langzaam en onvolledig afbreekt door een gebrek aan zuurstof. Gedroogd veen staat bekend als turf. Historisch was turf, gewonnen uit veengebieden, een belangrijke brandstof voor verwarming, koken en industriële processen, met name in gebieden met weinig hout. Turfwinning, of vervening, omvat het verwijderen van de veenlaag, vaak door het steken van turfblokken die vervolgens worden gedroogd. Natte vervening, waarbij veen onder water werd weggebaggerd, resulteerde in de vorming van legakkers: stroken land waarop het veen te drogen werd gelegd. Tegenwoordig wordt turf minder als brandstof gebruikt, maar het vindt nog steeds toepassingen, zoals in de whisky-industrie om een rooksmaak te geven.
Toepassing in de bouw
Naast het gebruik als brandstof, werd en wordt turf ook toegepast in de bouw. In het verleden werd turf gebruikt als isolatiemateriaal in muren en onder vloeren. Ook werden samengeperste turfblokken, die tamelijk hard zijn na droging, gebruikt als stapelbare bouwblokken voor constructies. Turfhuizen, opgebouwd uit turfblokken, waren traditionele woningen in veenrijke gebieden, zoals IJsland, waar hout schaars was. Deze werden gewaardeerd om hun isolerende eigenschappen. Echter, de vormvastheid, vochtgevoeligheid en brandbaarheid van turf zijn aandachtspunten bij constructief gebruik.
Duurzaamheid en winning
De winning van turf staat onder druk vanwege de impact op kwetsbare hoogveengebieden. Veenlandschappen zijn belangrijke koolstofreservoirs en spelen een rol in de waterhuishouding en biodiversiteit. Turf is een fossiel materiaal, omdat de vorming over lange perioden plaatsvindt en het daardoor niet als hernieuwbare grondstof wordt gezien. Oxidatie van natte turf bij blootstelling aan lucht leidt tot extra CO2-uitstoot.
Vergelijkbare termen
Veen
Gebruikte bronnen: