Transformatie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
In de bouwkunde omvat transformatie het proces waarbij bestaande gebouwen of structuren een andere gebruiksfunctie krijgen of ingrijpend worden aangepast, vaak met behoud van delen van de oorspronkelijke constructie.
Omschrijving
Transformatie in de bouw richt zich op het hergebruiken en aanpassen van bestaand vastgoed. Dit kan variëren van het omzetten van leegstaande kantoren of fabriekspanden naar woningen, tot het aanpassen van gebouwen voor nieuwe maatschappelijke functies. Het proces behelst vaak meer dan alleen renoveren, omdat het een fundamentele wijziging van het gebruik of een significante bouwkundige aanpassing inhoudt. Transformatie draagt bij aan het tegengaan van leegstand, het creëren van nieuwe (woon)ruimte en kan kansen bieden voor verduurzaming en behoud van cultureel erfgoed.
Transformatie versus Verbouw in het Bouwbesluit
Het Bouwbesluit 2012 maakt geen expliciet onderscheid tussen 'transformatie' en 'verbouw', maar spreekt over het veranderen van gebruiksfuncties van een gebouw. Verbouw wordt gedefinieerd als het geheel of gedeeltelijk vernieuwen, veranderen of vergroten van een bouwwerk. Bij transformatie, waarbij de gebruiksfunctie verandert (bijvoorbeeld van kantoor naar woning), gelden vaak de eisen voor 'bestaande bouw' voor de nieuwe functie. Dit betekent dat niet altijd aan de strengere nieuwbouwvoorschriften voldaan hoeft te worden, maar aan het actuele kwaliteitsniveau dat vóór de transformatie aanwezig was, met het 'niveau bestaande bouw' als minimum. Echter, bij verbouw van specifieke delen, zoals vluchtroutes bij een functiewijziging naar wonen, kan het noodzakelijk zijn om aan hogere eisen te voldoen, afhankelijk van het rechtens verkregen niveau en de geldende voorschriften voor de nieuwe gebruiksfunctie.
Economische en Maatschappelijke Aspecten
Transformatie is een belangrijke strategie om het woningtekort aan te pakken, met name door het omzetten van leegstaande panden met een niet-woonfunctie naar woningen. Gemiddeld worden jaarlijks duizenden woningen toegevoegd door transformatie. Naast het creëren van woonruimte, helpt transformatie ook leegstand te voorkomen en draagt het bij aan de vitaliteit van steden en dorpen. Transformatie kan complex zijn, met name bij grotere projecten, vanwege bouwkundige uitdagingen en vergunningstrajecten. De overheid stimuleert transformatie onder andere met subsidieregelingen.
Vergelijkbare termen
Renovatie |
herbestemming |
restauratie
Gebruikte bronnen: