Torus
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een torus is in de architectuur een bolle, ringvormige sierlijst, vaak te vinden aan de voet van een zuil of aan de onderzijde van een gewelf.
Omschrijving
In de bouwkunde wordt met torus een specifiek type lijstwerk bedoeld. Het heeft de vorm van een bolle rand die als een ring om een constructie-onderdeel ligt. De naam is afgeleid van het meetkundige figuur torus, dat lijkt op een donut of een fietsband. Architectonische torussen werden al toegepast in de Oud-Griekse bouwkunst, met name als onderdeel van het basement van zuilen. Later werden ze ook gebruikt aan de onderkant van gewelven in bijvoorbeeld kerken. De torus vormt vaak, samen met de scotia (een hol profiel), het basement van een zuil. In een Attisch basement bestaat de voet uit een hol profiel tussen twee torussen. Ook bij de Toscaanse orde is een torus te vinden als afgeronde plaat waarop de zuil rust.
Toepassing bij zuilenordes
De torus is een kenmerkend onderdeel van het basement (voetstuk) van zuilen in verschillende klassieke bouworden, zoals de Ionische en Toscaanse orde. Bij de Ionische zuil bestaat het voetstuk uit een combinatie van holle (scotia) en bolle (torus) sierringen. De Toscaanse orde, een eenvoudigere Romeinse variant van de Dorische orde, heeft een basement dat bestaat uit een plint en een torus waarop de zuil rust. In de oud-Griekse architectuur werd de versiering van het basement met torussen toegepast, en later ook bij de bouw van kerken.
Vergelijkbare termen
Halfcilinder
Gebruikte bronnen: