Toognagel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een toognagel is een houten of metalen pen die wordt gebruikt om houten constructiedelen, veelal in een pen-en-gatverbinding, permanent of tijdelijk aan elkaar te bevestigen en strak te trekken.
Omschrijving
Toognagels worden voornamelijk toegepast in traditionele houtconstructies zoals gebinten, kapconstructies en kozijnen. Bij het maken van een pen-en-gatverbinding worden de gaten voor de toognagel in de twee te verbinden delen iets verspringend geboord. Vervolgens wordt met een taps toelopend toogijzer de verbinding strak getrokken door de gaten op één lijn te brengen. Daarna wordt het toogijzer vervangen door de toognagel, die de verbinding fixeert. Toognagels kunnen zowel van hout (vaak eiken) als van metaal zijn.
Soorten en toepassingen
Er zijn zowel houten als ijzeren toognagels. Houten toognagels, vaak gemaakt van eikenhout, worden gebruikt om pen-en-gatverbindingen permanent vast te zetten in bijvoorbeeld gebintconstructies en kapspanten. IJzeren toognagels, ook wel dookijzers of toogijzers genoemd, kunnen tijdelijk worden gebruikt om houten delen strak tegen elkaar te trekken voordat de definitieve bevestiging plaatsvindt. Bij monumenten is het gebruik van toognagels soms toegestaan omdat het demonteren van constructiedelen vergemakkelijkt wordt. Toognagels worden ook gebruikt in de molenbouw voor het opsluiten van kammen in een wiel.
Vergelijkbare termen
Spijker
Gebruikte bronnen: