Toegankelijkheidsaanpassingen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Bouwkundige aanpassingen die worden gedaan om gebouwen, woningen of openbare ruimtes bruikbaar te maken voor iedereen, inclusief mensen met fysieke beperkingen of handicaps.
Omschrijving
Toegankelijkheidsaanpassingen zijn essentieel voor het realiseren van een samenleving zonder drempels, waarin iedereen kan meedoen. Deze aanpassingen zorgen ervoor dat personen met een beperking zich zelfstandig kunnen verplaatsen en gebouwen kunnen gebruiken. Dit kan zowel bij nieuwbouw als bij verbouw van toepassing zijn. Voorbeelden van dergelijke aanpassingen zijn het plaatsen van trapliften, het verbreden van deuropeningen, het aanpassen van sanitaire voorzieningen en het aanbrengen van hellingbanen. Ook aanpassingen zoals anti-slip strips, leuningen, elektrische deuropeners en extra buitenverlichting kunnen hieronder vallen. Bij het ontwerpen en uitvoeren van toegankelijkheidsaanpassingen is specifieke kennis vereist om te voldoen aan geldende wet- en regelgeving, zoals het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en de NEN-normen voor toegankelijkheid van gebouwen.
Wet- en regelgeving en normen
De regels voor toegankelijkheid van bouwwerken voor mensen met een handicap zijn vastgelegd in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Voor nieuwbouw gelden specifieke toegankelijkheidseisen, afhankelijk van het type en de omvang van het gebouw en het aantal gebruikers. Naast de wettelijke eisen kan de NEN-norm NEN 9120 'Prestatie-eisen voor toegankelijkheid en bruikbaarheid van gebouwen' worden toegepast. Deze norm legt eenduidig vast wat toegankelijke en bruikbare gebouwen zijn en kan worden gebruikt bij ontwerp, realisatie, renovatie en onderhoud. Voor bestaande gebouwen gelden over het algemeen geen directe toegankelijkheidseisen, maar vrijwillige verbeteringen zijn mogelijk, waarbij de eisen uit de bouwregelgeving en de NEN-norm als leidraad kunnen dienen. Bij verbouw geldt dat de toegankelijkheid niet mag verslechteren. Er wordt ook gewerkt aan een actieplan Toegankelijkheid voor de bouw om bewustzijn te vergroten en eenduidige richtlijnen beschikbaar te stellen.
Toepassingen en voorbeelden
Toegankelijkheidsaanpassingen kunnen in diverse situaties worden toegepast, zoals in woningen, openbare gebouwen en buitenruimten. In woningen kunnen aanpassingen, zoals trapliften of aangepast sanitair, mantelzorg ondersteunen en ervoor zorgen dat bewoners langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Bij de realisatie van projecten voor seniorenwoningen kunnen toegankelijkheidsaanpassingen bestaan uit onder andere galerijvlonders, antislip strips, leuningen en het verbreden van deuren. Bij het ontwerpen van toegankelijke gebouwen is het betrekken van ervaringsdeskundigen van belang om tot passende oplossingen te komen.
Gebruikte bronnen: