Terpen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Terpen zijn kunstmatig opgeworpen woonheuvels in laaggelegen, overstromingsgevoelige gebieden, bedoeld om bewoning, vee en landbouw te beschermen tegen hoogwater.
Omschrijving
Terpen zijn gebouwd als verhoogde woonplaatsen in gebieden zoals de kuststreken en rivierdelta's van Noord-Nederland (Friesland, Groningen) en Duitsland, die voor de bedijking regelmatig overstroomden. Ze dienden als veilige locatie voor mensen, dieren en opslag van oogsten tijdens perioden van hoogwater. De aanleg van terpen begon reeds in de ijzertijd, rond 500 v.Chr., en werd voortgezet tot in de vroege middeleeuwen, waarna de aanleg van dijken de noodzaak voor nieuwe terpen verminderde. Bestaande terpen bleven echter in gebruik.
Constructie en Materialen
De constructie van een terp was een omvangrijke klus die veel arbeid vereiste. Terpen werden opgebouwd uit lokaal beschikbare materialen zoals klei, mest, huisvuil en organisch afval. Soms werden ook plaggen, wierden (zeeklei) en stalmest gebruikt. De vorm en hoogte van terpen variëren; ze konden rond, ovaal of onregelmatig van vorm zijn en hoogtes bereiken die voldoende waren om boven de hoogste waterstanden uit te komen. Oude terpen werden door de eeuwen heen vaak verhoogd met nieuwe lagen materiaal.
Vergelijkbare termen
Wierden
Gebruikte bronnen: