Steunbogen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Steunbogen zijn boogvormige constructies die worden toegepast om horizontale krachten, ook wel spatkrachten genoemd, op te vangen en af te voeren, bijvoorbeeld van gewelven of daken, naar verticale steunpunten.
Omschrijving
In de bouwkunde worden steunbogen gebruikt om de zijwaartse druk van bovenliggende constructies, zoals gewelven of kappen, op te vangen. Deze horizontale krachten, bekend als spatkrachten, drukken de muren naar buiten. Steunbogen, vaak in combinatie met steunberen, leiden deze krachten om naar de fundering, waardoor de stabiliteit van het gebouw gewaarborgd blijft. Dit principe maakte het in de middeleeuwen, met name in de gotische architectuur, mogelijk om hoge muren met grote vensters te bouwen, aangezien de muren zelf minder dik hoefden te zijn om de belastingen te dragen. Een bekende toepassing is de luchtboog, een specifieke vorm van een steunboog die aan de buitenzijde van gebouwen, zoals kathedralen, te vinden is en de verbinding vormt tussen de gevel van het middenschip en een vrijstaande steunbeer.
Steunbogen en Steunberen
Steunbogen werken vaak samen met steunberen. Waar de steunboog de horizontale druk overbrengt, is de steunbeer een verticale muurverzwaring die deze druk opvangt en naar de grond afleidt. Een steunbeer onderscheidt zich van een pilaster doordat de diepte van de steunbeer groter is dan de breedte, en heeft primair een dragende functie. Luchtbogen zijn een specifiek type steunboog dat vaak voorkomt in gotische architectuur om krachten van hoge gewelven naar buitenliggende steunberen te leiden.
Historische Toepassingen
Steunbogen en steunberen werden veel toegepast in historische bouwperioden, zoals de romaanse en gotische architectuur, om de stabiliteit van hoge en zware constructies zoals kerken en kathedralen te verzekeren. Ze maakten het mogelijk om hogere muren en grotere vensters te realiseren. In moderne bouw worden steunbogen soms nog gebruikt voor structurele versteviging of als esthetisch element, hoewel andere technieken zoals staalconstructies en gewapend beton nu gangbaar zijn.
Vergelijkbare termen
Boog
Gebruikte bronnen: