Steenverband
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een steenverband, ook wel metselverband genoemd, is de specifieke manier waarop stenen, meestal bakstenen, ten opzichte van elkaar worden geplaatst en gestapeld in een muur of constructie, waarbij een bepaald patroon in de voegen ontstaat.
Omschrijving
Het gekozen steenverband is bepalend voor zowel de stabiliteit en sterkte van een gemetselde constructie als voor het uiterlijk en karakter van de muur. Door het verspringen van de verbindingsnaden tussen de stenen wordt voorkomen dat er 'breuklijnen' ontstaan, wat zorgt voor een stevigere samenhang van het metselwerk. Steenverbanden worden niet alleen toegepast bij muren, maar ook bij bestratingen met stenen of tegels en het leggen van vloeren.
Soorten steenverbanden
Er bestaan diverse soorten steenverbanden, elk met eigen kenmerken en toepassingsgebieden. Enkele bekende metselverbanden zijn:
* Halfsteensverband: Hierbij verspringt elke laag stenen een halve steen ten opzichte van de onderliggende laag. De stootvoegen (verticale voegen) liggen in het midden van de stenen in de laag eronder en erboven. Dit is een veelgebruikt verband voor halfsteensmuren (een halve steen dik), vaak toegepast als buitenblad in spouwmuren.
* Kruisverband (Hollands verband): Dit wordt beschouwd als een van de sterkste verbanden voor muren. Een laag strekken (lange zijde van de steen zichtbaar) wisselt af met een laag koppen (korte zijde zichtbaar). De strekkenlagen verspringen een halve steen.
* Vlaams verband: Dit verband kenmerkt zich door een afwisseling van koppen en strekken binnen dezelfde laag. De koppen liggen hierbij in het midden van de strekken in de lagen erboven en eronder.
* Kettingverband (Noors/Noords verband): Bij dit verband worden in elke laag twee strekken afgewisseld met één kop. De koppen liggen precies onder elkaar in om de andere laag.
* Staand verband: Een patroon van koppenlagen en strekkenlagen wisselt elkaar af, waarbij hele en halve stenen worden gebruikt voor beperkt verlies.
* Koppenverband (Patijtsverband): Alle lagen bestaan uit enkel koppen, vaak gebruikt bij steensmuren (een steen dik) en geschikt voor zwaar belaste constructies.
* Wildverband (Vrij verband): Bij dit verband is er geen vast patroon en liggen de stootvoegen niet op een rechte lijn. Dit kan voorkomen bij stenen met onregelmatige vormen.
* Tegelverband (Stapelvcerband/Strekkenverband): Hierbij liggen de strekken van de stenen recht boven elkaar, met doorlopende verticale voegen. Dit is een zwakker verband en vereist vaak wapening, maar wordt veel toegepast bij verlijmd metselwerk en bij zeer maatvaste stenen.
Vergelijkbare termen
Halfsteensverband
Gebruikte bronnen: