Steenbeitels
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Steenbeitels zijn handgereedschappen die, vaak in combinatie met een hamer of moker, gebruikt worden voor het bewerken of verwijderen van materialen zoals natuursteen, baksteen en beton.
Omschrijving
Een steenbeitel is een stalen gereedschap met aan het uiteinde een scherpe, wigvormige snede en aan de bovenzijde een slagkop of breder stuk om met een hamer op te slaan. Steenbeitels worden door verschillende vakmensen in de bouw gebruikt, waaronder slopers, steenhouwers en steenbeeldhouwers. Ze dienen voor diverse werkzaamheden, zoals het hakken, kappen, vormen of splijten van steen en het maken van gaten. Daarnaast worden ze ingezet voor sloopwerkzaamheden in beton en baksteen of het verwijderen van ongewenste delen of onregelmatigheden op een oppervlak, zoals bramen of voegresten. Steenbeitels zijn over het algemeen aan beide zijden geslepen, in tegenstelling tot de meeste houtbeitels.
Soorten steenbeitels
Er zijn verschillende soorten steenbeitels, elk ontworpen voor specifieke taken. Voorbeelden hiervan zijn sloopbeitels (ook wel koudbeitels genoemd) voor zwaardere klussen en sloopwerk in beton en baksteen, puntbeitels met een scherpe punt voor precisiewerk en het maken van gaten, platte beitels met een brede kop voor het verwijderen van grotere stukken materiaal of het gladstrijken van onvolkomenheden, en tandbeitels met scherpe tanden die in het materiaal grijpen. Een ceseel is een vlakke, brede beitel die specifiek voor steenbewerkingen wordt gebruikt, zoals scharreren en frijnen. Daarnaast bestaan er specifieke beitels voor elektrisch of pneumatisch aangedreven sloophamers en tegelbeitels met een extra breed blad voor het verwijderen van tegelwerk. Ook kunnen wigvormige metalen beitels worden gebruikt om steen te splijten zonder te boren.
Toepassingen en bewerkingen
Steenbeitels worden gebruikt voor diverse bewerkingen van steen. Naast het algemene hakken en kappen, worden ze ingezet bij specialistische technieken zoals joppen (het grof behakken van steenranden), frijnen (het maken van smalle, evenwijdige groeven), en scharreren of ciseleren (het hakken van dicht op elkaar gelegen, meestal evenwijdige groeven). Bij het voorbewerken in de bouw kunnen beitels snel materiaal verwijderen en patronen achterlaten op stenen buitenmuren. Ook bij restauratiewerkzaamheden worden steenbeitels gebruikt, bijvoorbeeld voor het uitkappen van voegresten. Bij de dalle de verre techniek worden steenbeitels gebruikt om brokken glas op maat te maken voordat ze in cement of giethars worden geplaatst.
Vergelijkbare termen
Beitel
Gebruikte bronnen: