Stapelen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Stapelen is een bouwmethode waarbij bouwelementen, zoals stenen of blokken, in lagen op elkaar worden geplaatst om een constructie te vormen.
Omschrijving
Stapelen, ook wel stapelbouw genoemd, is een fundamentele bouwtechniek waarbij elementen zoals bakstenen, betonblokken, natuursteen of houten balken op elkaar worden gestapeld. Dit kan 'droog' gebeuren, zonder bindmiddel, waarbij het gewicht van de materialen zorgt voor stabiliteit, of met gebruik van mortel of lijm, zoals bij traditioneel metselwerk of het lijmen van bouwblokken. Stapelbouw wordt toegepast voor diverse constructies zoals muren, funderingen en afscheidingen in zowel de woning- als utiliteitsbouw. Bij het stapelen met kleinere elementen wordt dit vaak handmatig gedaan, terwijl bij grotere blokken of muurelementen hulpmiddelen zoals een kleine kraan nodig kunnen zijn.
Toepassingen en Varianten
Stapelbouw kent diverse toepassingen en varianten. Metselwerk is een bekend voorbeeld waarbij stenen met mortel worden gestapeld. Een andere methode is droogstapelen, waarbij de elementen zonder mortel worden geplaatst en door hun gewicht en eventuele hulpmiddelen (zoals kunststof strips of noppen) bij elkaar worden gehouden. Dit wordt onder andere gebruikt voor gevels en circulaire bouw waarbij materialen eenvoudig hergebruikt kunnen worden. Ook in de tuinbouw wordt stapelen veel toegepast, bijvoorbeeld voor het maken van borders, plantenbakken of tuinmuren met stapelblokken, die zowel gelijmd als gemetseld kunnen worden. Houtstapelbouw is een methode waarbij houten balken met profielverbindingen op elkaar worden gestapeld voor wanden en muren, kenmerkend door kruisverbindingen aan de uiteinden. Daarnaast bestaat er het 'stapelen van functies', wat verwijst naar het combineren van verschillende gebruiksfuncties binnen één gebouw, wat complexiteit en kosten kan beïnvloeden.
Constructieve Aspecten
Bij stapelbouw draagt het gewicht van de gestapelde elementen, samen met eventuele bindmiddelen, bij aan de stabiliteit van de constructie. De krachten worden gelijkmatig over de muur verdeeld. Bij muuropeningen zijn lateien, ontlastingsbogen of stalen muurdragers nodig om de druk van het bovenliggende metselwerk af te dragen. De maximale hoogte van een gestapelde constructie, zoals met betonblokken, hangt af van factoren zoals de ondergrond, zijdelingse krachten, blokgrootte en -gewicht, de stapelmethode en de kwaliteit van het materiaal. De manier van stapelen, ook wel het metselverband genoemd bij baksteen, beïnvloedt zowel de stevigheid als de uitstraling van de muur.
Vergelijkbare termen
Metselen
Gebruikte bronnen: