Spouwmuur
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een spouwmuur is een buitenmuur die bestaat uit twee evenwijdige delen, een binnen- en een buitenmuur, met daartussen een open ruimte, de spouw.
Omschrijving
De spouwmuurconstructie is in Nederland vanaf de 17e eeuw incidenteel toegepast en werd na 1920 vrij algemeen, mede om vocht van buitenaf te weren. De spouw voorkomt dat regenwater via de poreuze baksteen volledig naar binnen doordringt doordat de gevel door de spouw is 'gespleten'. Het woord 'spouw' is dan ook afgeleid van het Middelnederlandse 'spouden', wat splijten betekent. Naast het weren van vocht, heeft de spouw ook een isolerende functie, zeker wanneer deze gevuld is met isolatiemateriaal.
Opbouw
Een spouwmuur bestaat uit een binnen- en een buitenblad. Het binnenspouwblad vormt de binnenkant van de woning en zorgt voor structurele stevigheid. Het buitenspouwblad, de buitenmuur, heeft voornamelijk een decoratieve functie en vangt regenwater op; het is doorgaans niet dragend. De ruimte tussen deze bladen is de spouw. De binnen- en buitenbladen zijn met elkaar verbonden door spouwankers. In de spouw kunnen waterkerende lagen aanwezig zijn om te voorkomen dat vocht via het buitenspouwblad naar binnen komt. Het buitenspouwblad bevat vaak open stootvoegen of roosters, die dienen om vochtige lucht uit de spouw af te voeren en water weg te laten lopen.
Isolatie
Hoewel een luchtspouw an sich al een zekere isolerende werking heeft door stilstaande lucht, zorgen luchtstromingen in een ongeïsoleerde spouw ervoor dat de isolatiewaarde beperkt is. Voor effectieve thermische isolatie wordt de spouw (gedeeltelijk of volledig) gevuld met isolatiemateriaal. Dit leidt tot aanzienlijke energiebesparingen en een comfortabeler binnenklimaat. Gangbare isolatiematerialen voor spouwmuren zijn onder meer glaswol, steenwol, EPS-parels en PIR. De dikte van de spouw is bepalend voor het type en de hoeveelheid isolatiemateriaal dat kan worden toegepast. Woningen gebouwd na circa 1970 zijn vaak al voorzien van spouwmuurisolatie. Bij oudere woningen (vanaf ca. 1920) kan spouwmuurisolatie vaak achteraf worden aangebracht door isolatiemateriaal in de spouw te blazen via geboorde openingen in de voegen.
Ventilatie
Ventilatie van de spouwmuur is belangrijk om vocht af te voeren en de spouw droog te houden. Dit gebeurt veelal via open stootvoegen in het buitenspouwblad. Tegenwoordig nemen bakstenen meer vocht op, maar staan dit ook sneller af, waardoor slechts een klein percentage van het vocht in de spouw terechtkomt en vaak zonder specifieke ventilatie opdroogt. Echter, bij dampdichte gevels (bijvoorbeeld door verf of geglazuurde stenen) of vervuiling in de spouw kan aanvullende spouwmuurventilatie nodig zijn om vochtproblemen te voorkomen.
Vergelijkbare termen
Dubbelwandige muur
Gebruikte bronnen: