Spoorstaaf
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een spoorstaaf, ook wel rail of spoorrail genoemd, is een geprofileerde stalen staaf waarover de wielen van een spoorvoertuig rijden.
Omschrijving
Twee parallel geplaatste spoorstaven, verbonden door dwarsliggers, vormen samen een spoor. Meerdere sporen naast elkaar vormen een spoorlijn. Moderne spoorstaven hebben vaak een vignoleprofiel, dat lijkt op een I-profiel. De vorm van de spoorstaafkop is massief om de belasting van treinwielen te weerstaan en te verdelen. Het lijf tussen kop en voet bepaalt mede de draagkracht. Voor trams in bestrating worden meestal groefrails gebruikt. Naast het geleiden van wielen kunnen spoorstaven ook dienen voor de retourstroom bij elektrische tractie of voor treindetectie via spoorstroomlopen.
Materialen en profielen
Spoorstaven worden gemaakt van geprofileerd staal. Er bestaan verschillende railprofielen, zoals 46E3, 54E1 en 60E1, waarbij de cijfers een indicatie geven van het gewicht in kilogram per meter. De 54E1 wordt op veel spoorlijnen gebruikt, terwijl de 60E1 onder andere op hogesnelheidslijnen te vinden is. Voor trams in bestrating worden vaak groefrails met een Gorgeprofiel toegepast. Materialen zoals 900B, 350HT (HeatTreated)/350 LHT (Alloid), MHH (Microalloid Heat Hardened) en 370 LHT worden gebruikt voor spoorstaven.
Levensduur en onderhoud
Spoorstaven gaan gemiddeld ongeveer dertig jaar mee, afhankelijk van de verkeersintensiteit en het materieeltype. Slijtage kan de vorm van de kop veranderen en leiden tot haarscheurtjes door slippende wielen of druk van de wielflens, wat uiteindelijk breuken kan veroorzaken. Meettreinen worden ingezet om beginnende breuken tijdig op te sporen, en slijptreinen kunnen spoorstaven weer in het juiste profiel brengen om verdere slijtage tegen te gaan.
Gebruikte bronnen: