Spatkrachten
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Spatkrachten zijn horizontale krachten die optreden in een constructie, met name bij schuine of gebogen elementen, en die de neiging hebben de steunpunten naar buiten te drukken.
Omschrijving
Wanneer constructiedelen zoals bogen, gewelven of hellende daken worden belast, ontstaan er naast verticale krachten ook horizontale krachten. Deze horizontale componenten worden spatkrachten genoemd. Ze duwen als het ware de opleggingen of muren waartegen de constructie rust, naar buiten. De omvang van de spatkrachten is onder meer afhankelijk van de geometrie van de constructie; een vlakkere boog of een dak met een kleinere hellingshoek genereert grotere spatkrachten dan een spitsere boog of een steiler dak. Onvoldoende beheersing of opvang van spatkrachten kan leiden tot scheurvorming en in ernstige gevallen tot instabiliteit van de constructie.
Gevolgen van spatkrachten
Als spatkrachten niet correct worden opgevangen, kan dit leiden tot scheurvorming in muren, met name horizontale scheuren onder de dakrand of in gevels. Dit kan de veiligheid van de constructie aantasten.
Spatkrachten opvangen
Er zijn diverse methoden om spatkrachten te beheersen of op te vangen. Bij boogbruggen kunnen trekstangen onder het dek worden toegepast om de spatkrachten uit de bogen te neutraliseren. Bij kapconstructies kunnen trekbalken, hanenbalken of spijkerplaten worden gebruikt om de spanten bijeen te houden en de zijdelingse krachten op de muren te verminderen. Andere methoden omvatten het aanbrengen van ankerbalken, het creëren van stijve driehoeken binnen de constructie, het gebruik van zware muren of steunberen, of het toepassen van kettingankers. Bij funderingen kunnen kespen met trek- en drukpalen spatkrachten van spanten opnemen. Vloerconstructies kunnen ook bijdragen aan het opvangen van spatkrachten door als horizontale schijf te fungeren.
Vergelijkbare termen
Drukkrachten
Gebruikte bronnen: