Spakenwiel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een spakenwiel is een wielconstructie waarbij een naaf in het midden door middel van spaken is verbonden met een velg aan de buitenkant.
Omschrijving
Het principe van een spakenwiel, waarbij spaken de velg met de naaf verbinden, dateert al uit de bronstijd. Dit in tegenstelling tot oudere, massieve wielen, en zorgde voor een stevige en lichte constructie die onder andere werd toegepast bij strijdwagens. Bij de voortbeweging van een object zorgen wielen in combinatie met een as voor lage weerstand tijdens het rollen. Spakenwielen worden traditioneel toegepast in diverse voertuigen zoals fietsen, karren en koetsen. Tegenwoordig worden spakenwielen in motorfietsen, naast gietwielen, nog steeds gebruikt en kunnen deze, met aanpassingen zoals afdichtingen of spaken aan de buitenkant van de velg, ook geschikt gemaakt worden voor tubeless banden.
Constructie en Materialen
Spakenwielen bestaan uit een naaf, spaken en een velg. De spaken, meestal van metaal of kunststof, verbinden de naaf met de velg. Vroeger werden hiervoor ook hout gebruikt, bijvoorbeeld bij oude karrenwielen. De manier waarop spaken in de naaf en velg bevestigd zijn, draagt bij aan de stevigheid van het wiel. Bij het spaken van een wiel zijn er verschillende patronen mogelijk, zoals radiaal (spaken recht op de naaf) of tangentieel (spaken rakend aan de naafbevestiging), wat invloed heeft op de stijfheid en het vermogen om krachten op te vangen. Het richten van een wiel gebeurt door de spanning van de spaken aan te passen met behulp van nippels die de spaken met de velg verbinden. De spaken dienen uiteindelijk de juiste spanning te hebben. Als een spaak breekt, kan dit leiden tot een slag in het wiel en overmatige belasting van de overige spaken.
Gebruikte bronnen: