Smeedijzer
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Smeedijzer is een ijzerlegering met een zeer laag koolstofgehalte, meestal minder dan 0,08%, die door smeden in vorm wordt gebracht.
Omschrijving
Smeedijzer onderscheidt zich van gietijzer door het lage koolstofgehalte en de aanwezigheid van slakinsluitsels, wat resulteert in een vezelachtige structuur. Dit ambachtelijk geproduceerde materiaal werd traditioneel door smeden verhit en gehamerd om de gewenste vorm te verkrijgen. Dit proces verwijdert onzuiverheden zoals erts en slak en verlaagt het koolstofgehalte. Smeedijzer staat bekend om zijn goede ductiliteit en flexibiliteit, waardoor het buigzaam is zonder snel te breken, wat het geschikt maakt voor decoratieve toepassingen. Het heeft een betere treksterkte dan gietijzer, maar een lagere druksterkte. Historisch gezien was smeedijzer een belangrijk materiaal voor gereedschappen en constructies, totdat het grotendeels werd vervangen door staal.
Toepassingen in de bouw
In de bouw werd en wordt smeedijzer gebruikt voor diverse toepassingen, zowel constructief als decoratief. Voorbeelden zijn gehengen, sloten, hekwerken, verankeringen en bekroningen. Met name hekken, die vanaf de Middeleeuwen verschenen, zijn een bekende toepassing van smeedijzer. Smeedijzeren hoekprofielen werden gebruikt ter versterking en decoratie van hoeken in houten constructies zoals deuren, ramen, kozijnen en meubels. Hoewel staal smeedijzer grotendeels heeft verdrongen, wordt het ambacht nog steeds beoefend, vaak voor restauraties of decoratieve elementen zoals sierpoorten en hekwerken.
Eigenschappen en onderhoud
Smeedijzer is duurzaam en goed bestand tegen weersinvloeden, wat het geschikt maakt voor buitengebruik. Het is beter bestand tegen corrosie dan gewoon staal, mede door de aanwezigheid van slakken. Toch is bescherming tegen roestvorming belangrijk voor het behoud van smeedwerk. Smeedijzer kan relatief eenvoudig worden gerepareerd door lassen en smeden, wat een voordeel is bij historische restauraties. Nieuw smeedwerk wordt vaak geschoopeerd/verzinkt en gecoat om het te beschermen tegen roesten en in diverse kleuren leverbaar te maken.
Vergelijkbare termen
Wrought iron
Gebruikte bronnen: