Smeedhaard
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een smeedhaard is een vuurplaats met luchttoevoer die gebruikt wordt om metaal, zoals ijzer of staal, te verhitten tot een temperatuur waarbij het vervormd kan worden door smeden.
Omschrijving
De smeedhaard is een essentieel onderdeel van de uitrusting van een smid. Het bestaat vaak uit vuurvaste materialen, zoals leem, en is voorzien van een systeem voor luchttoevoer, traditioneel met blaasbalgen. Door het verbranden van brandstof, zoals houtskool of soms steenkool, wordt het metaal tot de benodigde temperatuur verhit, meestal geel- of oranjeheet. Bij het verhitten van ijzer in de smeedhaard ontstaat smeedslak, een reactieproduct van het geoxideerde ijzeroppervlak, brandstofas en haardmateriaal. Om overmatige oxidatie te voorkomen, kan een vloeimiddel zoals zand worden toegevoegd. Archeologische vondsten van smeedslakken en resten van smeedhaarden geven inzicht in vroegere metaalbewerkingsactiviteiten.
Historische context
Smeedhaarden zijn al sinds de Romeinse tijd bekend en werden zowel als ondiepe kuilen in de grond als op verhoogde plateaus aangelegd. Archeologische vondsten van smeedslakken kunnen duiden op de aanwezigheid van metaalbewerking, variërend van kleinschalige lokale productie tot professionele ijzerbewerking, mogelijk voor militaire doeleinden.
Slakvorming
Bij het verhitten van ijzer in een smeedhaard ontstaat smeedslak door de reactie van ijzeroxide op het metaaloppervlak met bestanddelen van de haard (leem), brandstofas en eventuele vloeimiddelen. Ook ingesloten productieslak in het ijzer kan smelten en bijdragen aan de smeedslak. Afhankelijk van de verhouding van de componenten kan de smeedslak variëren in samenstelling, bijvoorbeeld ijzerrijk of silicaatrijk. Smeedslakken kunnen archeologisch onderscheiden worden van productieslakken; smeedslakken zijn vaak magnetisch en roestig van uiterlijk.
Gebruikte bronnen: